Başlangıç » Boya Kimyasalları
Kategori arşivi: Boya Kimyasalları
NİTRİK ASİT / KEZZAP (nitric acid) Nedir ? Nerelerde Kullanılır ?
Günlük yaşamımızda yine farklı bir yerde bulunan kimyasallardan olan nitrik asit ile ilgili bugün araştırma yapacağız. Çok etkili bir asit olması , özellikle tarımsal anlamda gübre üretiminde kullanılması bu kimyasalı önemli bir hale getirmiştir.
Adı : nitrik asit ( yaygın adı kezzap) , aqua fortis
Formülü : HNO3
Molekül ağırlığı : 63 gr/mol
Nitrik asit Ph : 1-2
Öncelikle nitrik asit kimyasalının üretim şekline şöyle bir bakalım. Başlıca iki şekilde üretimi olmaktadır. Bunların birincisi , amonyağın katalizör eşliğinde azot oksit e dönüşmesi ve azot oksit in su varlığında nitrik aside dönüşme şeklidir.
H2O( ile soğutma)
Amonyak + katalizör ——-> azot oksit———–> nitrik asit
Şeklinde birbiri ardına iki aşamalı bir üretim şeklidir. Bu kimyasalın diğer bir üretim şekli de Norveç metodu diye adlandırılan HABER OSTWALD metodudur. Havanın elektrik enerjisi ile azot oksitlerin oluşturulması ve su ile soğutularak nitrik asit eldesidir. Kimyasalın üretim şeması aşağıdaki gibidir.
Elektrik akımı H2O (ile soğutma)
Hava————–> azot oksit —————> nitrik asit
Kimyasalcılar nitrik asidi, kullanım yerlerine göre çeşitli formlarda satarlar. Bu formlar ; %100 mutlak nitrik asit , %60-65 kezzap ve % 69 dumansız nitrik asit formlarıdır.
Nitrik asit kimyasalının kullanım alanlarının başında,içerdiği azot (N) sebebiyle tarımsal gübreler gelmektedir. En çok tüketimin olduğu bu gübre üretim tesislerinde amonyum nitrat (NH4NO3) , sodyum nitrat (NaNO3) , potasyum nitrat (KNO3) ve kalsiyum nitrat (Ca(NO3)2 ) gübrelerinin üretiminde kullanılan ana kimyasallardan biridir. Örnek bir kimyasal reaksiyon aşağıda paylaşalım.
Amonyak nitrik asit amonyum nitrat su
NH3 + HNO3 —————-> NH4 NO3 + H2O
Tarımda gübre olarak kullandığımız nitrik asit kimyasalı aynı zamanda tarımsal alanlarda PH düşürücü , sulama sistemlerinde kireç çözücü ve damlama sulama borusu açıcı olarak da kullanılmaktadır.
Nitrik asit kimyasalı , su arıtma tesislerinde azot kaynağı olduğu için mikrobakteriyel işlemler için kullanılmaktadır. Bunun yanında sülfürik asitle beraber arıtmalarda metallerin yakalanması ve suyun arındırılması işlemlerinde kullanılmaktadır.
Nitrik asit kimyasalı,süt işleme tesislerinde de temizlik amaçlı kullanılmaktadır. Çoğumuzun başına gelmiştir,araç içine süt döküldüğü zaman ne kadar temizlik yaparsan yap yıllarca kokusu içinden çıkmaz. Bu kokuyu yapan içindeki bakterilerdir. İşte bu süt işleyen tesisler üretim sonrası tanklar,boru sistemlerini ve araç ve gereçleri temizlemek için nitrik asit kimyasalını kullanırlar.
Metal işlemede yine bu kimyasal kullanılır. Buna örnek olarak bakır üzerine gravür yapma işleminde yine nitrik asit kullanılır.
Nitrik asit kimyasalı yine plastik sanayinde eskiden beri kullanılmaktadır. Örnek olarak ilk ticari plastik ürünü olan SELÜLOİT , selülozun nitrik asitle reaksiyonu ile elde edilen nitroselüloz ile elde edilmektedir. Fotoğraf kağıdı , taraklar ve bilardo topu gibi ürünlerde ilk kullanılan plastik bu olmuştur. Nitrik asit günümüzde plastik sanayinde , plastik bileşenlerinin biri olan siklo hegzanon ve devamında apidik asit kimyasalının üretiminde kullanılır.
Nitrik asit zararlı mıdır? Çok kuvvetli bir anorganik asit olan nitrik asit teneffüs edildiğinde boğazda , yemek borusunda ve midede yanma ve ağrılara sebep olur. Cilde temasta ise ağır yanık ve ağrılara neden olmaktadır. Çamaşır suyu , tuz ruhu gibi ürünlerde bu kimyasal kullanıldığı için özellikle ev temizliğinde çok dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bir çok ev hanımının astım olması yada sindirim sistemi rahatsızlıkları bu ürünlerin bilinçsiz kullanımı ile gerçekleşir.
Nitrik asit yukarıda saydığımız kullanım alanları dışında ;
Elektro polisaj
Gümüş nitrat eldesi
Boya kimyasalı olarak
Su arıtma tesisleri
Patlayıcı madde (bu konudan özellikle bahsedilmemiştir)
Metallerin dağlanmasında
Metallerin saflaştırılması
Gibi çeşitli sektörlerde kullanılmaya devam etmektedir. Bugünlük bu kimyasal ile yaptığımız araştırmayı kısa tutmak amacı ile burada sonlandıralım. Kimyasallar üzerine araştırmaya başka zaman devam edelim.
nitrik asit MSDS gerekli olan ya da merak edenler buradan bulabilirler.
KAYNAK : İNTERNET
Etil alkol (Ethanol) nedir? Etil alkol kullanım alanları nelerdir ?
Merhabalar
Konu başlığımıza baktığımızda hepimizin genel olarak ya da yakın zamanda sıkça ismini duyduğumuz etil alkolün sadece içki üretiminde ya da dezenfektan üretiminde kullanılmaktan ibaret olmayıp, kozmetik , gıda , matbaa , ambalaj , boya , eczacılık ve hatta yakıt üretiminde kullanıldığını söylediğimde nedenli kullanışlı ve günlük hayatımızın her alanında söz sahibi bir kimyasal olduğunu görebiliriz. Konu itibariyle yazımız biraz uzun olabilir , sizleri sıkmadan ele almaya çalışacağım.
İsim : Etil alkol , Etanol
Formul : C2H5 OH
Molekül ağırlık : 46 g/mol
Etil alkol , öncelikle çok özel bir çözücüdür. Kimyasal kullanım ve imalatlarda suda çözünmeyen kimyasalların (aromatik yağlar ,tentürler ,konsantreler , organik bileşikler vb.) çözünmesini sağlamaktadır. Peki bu ne anlama geliyor? Bu sayede ; ilaçlarda , kozmetik üretiminde , içki imalatında , antiseptik üretiminde , boya sanayinde etil alkolün çözücülüğü sayesinde bizlere bu ürünleri üretebiliyorlar. Bununla ilgili etil alkolün kullanım oranı olarak birkaç örnek verelim;
Soğuk algınlığı ve antialerjik ilaçlarda %5-16 arası
Traş losyonu %15-80 arası
Cam silme sıvısı %10
Parfum %25-95 arası
Ağız bakım sıvısı %15-25 arası
Endüstride etil alkol ile bir çok kimyasalın üretimi gerçekleşmektedir. Etil alkol ile ; etil esterler , asetik asit , dietil eter ,etil amin gibi organik bileşenlerin üretimi sağlanmaktadır.
Örnek olarak aşağıda etil alkolden asetik asit eldesini gösteren fermanstasyon reaksiyonunu sizlerle paylaşıyorum.
2 CH3CH2OH + O2 ——— 2CH3COOH + 2H2O + 118 k.kal ( Asetik asit fermantasyonu)
Tıp ve medikal alanında etil alkolün yine en önemli aktörlerdendir. Başlı başına antiseptik (mikrop öldürücü) ve dezenfektan olması sebebiyle kullanımı çok yaygındır. Bu sebepten , günümüz koşullarında virüs, bakteri ve mikroplardan korunma amacıyla dezenfektanlar üretilmekte ve kullanıcılara sunulmaktadır. Bununla beraber , metil alkol zehirlenmeleri , etilen glikol zehirlenmeleri durumunda bir panzehir olarak kullanılmaktadır. Tıbbi ekipmanların temizliği , örneğin iğne vurulmadan önce kol ya da kalçaya önce yapılan sterilizasyon yine etil alkol ile olmaktadır.
Etil alkolün bir başka kullanım şekli olan ve pek çoğumuzun bilediği motorlu araçlarda yakıt ya da yakıt katkısı olarak kullanılması konusuna değinelim. Karbon salınımı fosil yakıtlara göre düşük olan etil alkolün yakıt olarak motorlu araçlarda kullanılması için Amerika , Çin , Brezilya gibi büyük endüstriyel ülkeler çalışmalarına son hızla devam etmektedirler. Ancak şu an için etil alkol benzin gibi yakıtlarda sadece katkı maddesi olarak sınırlı (%10-%30 aralığında ) kalmaktadir. Bunun en önemli nedeni olara etil alkol imalatının maliyetli olmasını sayabiliriz. Günümüz şartlarında maliyetin endüstride en önemli faktör olması , her ne kadar çevreci olsa da etil alkolün kullanımı ve yaygınlaşmasını önlemektedir. Maliyet konusunu aştıklarını varsayarsak , etil alkolün oktan derecesi normal fosil yakıtlara göre yüksek olması , plastik ve kauçuk malzemeye çözücü olması sebebiyle yakıt sistemlerinin bu ürüne göre tekrardan bir modifiye edilmesi ihtiyacı doğacaktır.
Sizlere çok yaygın bir şekilde kullanım alanları olan etil alkol ile ilgili sadece başlık derecesinde bilgilendirme yapmak istedim. Her alan için detay yapmak istesek sayfalarca sürecek bir çalışma olacaktır. Sadece bilgilendirme amaçlı yaptığımız için bu kadar bilgi sizler için yeterli olacaktır diye düşünüyorum.
KAYNAK : İNTERNET
OLEİK ASİT (OLEİC ACİD) NEDİR? NERELERDE KULLANILIR?
Cas no: 112-80-1
Formül: C18H34O2
Kütle: 282 gr/mol
Yoğunluk : 895 kg/m3
Oktadekanoik asit de denilen Oleik asit , yağ asitleri grubundandır ve çok önemli kullanım alanları bulunan bir kimyasaldır.Günlük hayatımızda devamlı olarak gördüğümüz , bildigimiz ve kullandığımız bir üründür.
Doğada bitkisel yağlarda ve hayvansal yağlarda çokça bulunur. Sağlık için bir parantez açacak olursak ; örneğin zeytin yağında %70 ler oranında oleik asit bulunmaktadır. Kalp damar sağlığı başta olmak üzere birçok sağlık konularında karşımıza bir tedavi edici ve önleyici bir besin olarak ortaya çıkmaktadır.Sadece zeytinyağında olmayıp , ayçiçeği yağı , mısır özü yağı , soya yağı , susam yağı …gibi sayamayacağımız birçok bitkisel kaynaklı yağlarda bolca bulunan bir yağ asididir.
Açık sarı renkte olup , doymamış yağ asitlerinin en önemlileri arasında sayabiliriz. Yag asidi formülü olarak göstermek gerekirse C17H33COOH şeklinde gösterebiliriz.
Endüstriyel anlamda ise , stearik asit üretiminin bir alt ürünüdür. İki farklı yapıda bulunurlar
*alfa oleik aist
*beta oleik asit
Yağ asitleri olarak günlük hayatımızda vazgeçilmez endüstriyel kullanım alanları vardır.
Sabun ve deterjan sanayinde kullanılan yağ asitleri içersinde enfazla kullanılan yağ asitleri çeşididir.Bilindiği gibi , sabunlaşma kısaca yağ asidinini kostikle sabunlaşması ve tuzla çökertilip elde edilmesi diyebiliriz.
Oleik asit + NaOH > sodyum oleat (sabun) + gliserol
Şeklinde basitçe sabun eldesini anlatabiliriz. Sabun sonrası elde edilen gliserolde , yine temizlik ve kozmetik sanayinde cilt bakımı konusunda kullanılan bir bileşik olmaktadır.
Oleik asit , kullanım alanları açısından bununla sınırlı olmayıp
*cila üretiminde
*deri sanayinde , deri tabaklama işlemlerinde
*tekstil sanayinde
*seramik endüstrisinde
*kağıt endüstrisinde
*mürekkep üretiminde
*elaidik asit üretiminde
Ve sayamadığımız birçok alanda oleik aisidi görmekteyiz.
Özellikle sağlık ve temizlik alanındaki etkin görevinden dolayı , sizlere bu kimyasalı tanıtma gereği duyduk.
KAYNAK : İNTERNET
Butanol/Butil Alkol (Butyl Alcohol) Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Kimya sanayinde çok geniş kullanım alanlarına sahip butil alkol ile ilgili birkaç açıklayıcı bilgi ile başlayalım.
Formülü ; C4H9OH
Yoğunluk; 810 kg/m3
Erime noktası; -90 0C
Butil alkolü , gerek akademik alanlarda , gerekese ticari alanlarda çok çeşitli isimler ile duyacağınız muhakkak. Butanol , n-butil alkol, 1 butil alkol ,primer butil alkol , izobutanol ,IBA , 2metil propil alkol ….etc. Aslında hepsi butil alkol ve izemerlerini ifade eder.
Butil alkol kullanım alanları olarak çok çeşitli yerlerde çeşitli görevlerde kullanılmaktadırlar. organik sentez ürünlerinde , yağlarda ya da vernikte çözücü olarak , boyalarda boya sökücü olarak , parfüm ve kozmetik endüstrisinde , boyar maddelerin imalatında ,ıslatıcıların imalatında , deterjan imalatında gibi çok geniş yelpazede kullanım alanları mevcuttur.
Butil alkol kimyasal yapısı olarak üç farklı formda olmaktadır. Metil gruplarının birbirleri ile yaptıkları bağlardaki kombinasyon sebebiyle iç farklı yapıda bulunurlar.Bunlar ;
– n-butil alkol (primer alkol)
-2 hidroksi butan/ izobutil alkol (sekonder alkol)
– trimetil karbinol / tersiyer alkol/ neo-butil alkol dır.
Kullanıldıkları alanlara baktığımızda örneğin;
n-butil alkol ; büyük bölümü esterlere dönüştürülürler.Bu ester gruplarından
asetat esteri vernik çözücü olarak kullanılırken, ftalat esteri plastikleştirici olarak imalat sanayinde kullanılmaktadır.
neo-butil alkol ; kozmetik imalatında kullanılmaktadır.
izo-butil alkol ; belki de en fazla ticari anlamda kullanılan ürünüdür.
İzo-butil alkol
renksiz , berrak sıvıdır.
CAS no ; 78-83-1 dir
çeşitli adlarla adlandırılırlar ; izobutanol ,IBA , 2 metil propil alkol gibi
kullanım alanlarına gelince ;
plastik ve kauçuk imalatında plastikleştirici olarak,
mürekkep imalatında,
otomotiv cilası ve boyaları imalatında,
gıda endüstrisinde tatlandırıcı olarak,
boya ve vernik sanayinde yardımcı solvent olarak,
ayrıca benzine katkı olarak konularak karbüratörde aşırı soğuktan dolayı
buzlanmayı önlemek amacı ile kullanılmaktadır.
KAYNAK :İNTERNET
Chemıcal Ceo 