Başlangıç » Gıda Kimyasalları
Kategori arşivi: Gıda Kimyasalları
SODYUM BENZOAT / E211 (SODIUM BENZOATE) Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir?
Günlük hayatımızda düşük maliyeti, antibakteriyel ve antifungal (bakteri ve küf önleyici) özelliklerinden dolayı hazır yiyecek endüstrisinde en çok kullanılan kimyasallardan biri de sodyum benzoattır. İnsan vücudunda hassas bir dengede olan bu kimyasalın yüksek oranda alınması sonucu, çok ciddi zararlara sebep olmaktadır. Gelin bu kimyasalları kısaca birkaç başlıkta inceleyelim.
Adı : sodyum benzoat , E211 katkı kimyasalı
Formülü: NaC6H5CO2
Molekül ağırlığı: 144 gr/mol
CAS no: 532-32-1
Etkin PH aralığı: 2,5/4,5
Doğal sodyum benzoat elma, erik, tarçın, karanfil ve kuru erik gibi ürünlerde bulunmaktadır. Ancak özellikle kullanım alanlarına baktığımızda bu ürünlerden elde edilecek bu kimyasal miktarı elbette ki yeterli gelmeyecektir. Kimyasal üretim tesislerinde, benzoik asit ile sodyum hidroksit nötralizasyonu ile elde edilir.
Özellikle gıda endüstrisinde kullanılan bu kimyasal, antibakteriyel, küf ve mantarlara karşı etkin olduğu için, hazır gıdaların uzun zaman bozulmasını önlemek amacıyla kullanılır. Ancak sodyum benzoat fazlaca vücuda alındığında yaptığı zararları aşağıda yazacağız bu sebepten, hazır gıda üretim tesislerinde kullanım oranı olara %0,1 ile sınırlandırılmıştır. Bunun için ne kadar sıkı kontroller yapılıp yapılmadığını elbette tam bilemiyoruz. Hazır gıda üreticisi, ürünüm daha uzun süre bozulmadan kalsın diyebilir ve yüksek oranda bu kimyasaldan kullanılabilir ve bunu bilemeyebiliriz.
Sodyum benzoat kimyasalının çalışma ve etkin olduğu PH aralığı yaklaşık 2,5 ile 4,5 arasındadır. Bu demek oluyor ki, asidik değeri yüksek gıdalarda kullanılması gıdanın raf ömrünü arttırır. Sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı başlıca gıdalar olarak; salamuralar, turşular, meyve suları, gazlı içecekler, meşrubatlar, işlenmiş sucuk, sosis, salam, ketçap, zeytin, çikolata, diş macunu, margarin, jöle, işlenmiş balık olarak sayabiliriz. Görüldüğü gibi markete gidip aldığımız gıdaların neredeyse tamamında bu kimyasal katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.
Gıda ürünleri dışında sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı alanlar var mı diye sorarsanız, elbette var diyeceğiz. Tuvalet kimyasalları ve temizleyiciler, cila ve macun ürünleri, emülsiyonlar, yapıştırıcılar bu kimyasaldan içermektedir.
Korozyon önleyici etkisi sebebi ile kağıt ve ambalaj malzemelerinde kullanılan sodyum benzoat kimyasalı aynı zamanda motor sistemlerinde de kullanılmaktadır. Antifiriz üretiminde etandiol yanında %5 / %10 oranında katkı kimyasalı olarak eklenir.
Temizlik ve kozmetik alanında, şampuanlar, sıvı sabunlar ve deodorantlarda da kullanılmaktadır.
İlaç sanayinde sodyum benzoat kimyasalı iki şekilde kullanılmaktadır. Birincisi, tablet ve kapsüllerde yüzeylerin kaygan ve pürüzsüz olarak üretilmesi için kullanılır. İkincisi, bizzat ilacın içinde etkin madde olarak kullanılmaktadır ki , şizofreni , üre döngüsü bozuklukları ( ürenin vücuttan atılamaması), non ketotik hiperglisinemi, hiperamonyemi tedavilerinde kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca sıvı öksürük şurupları, tıbbi kremler ve antiseptik ilaçlarda küf ve pas önleyici olarak kullanılmaktadır.
Sodyum benzoat zararlı mı? Yapılan araştırmalar vücuda fazladan alınan bu kimyasalın ciddi sonuçları olduğunu gösteriyor. Öncelikle DNA hasarı ve kırılması en önemli zararlarından biridir. Bunun sonucunda organları ve dolayısıyla hücrelerin yapılarını bozarak organların işlevini tam olarak yapmamasını sağlıyor. Karaciğerin bozulması gibi, devamında ciddi hastalıklar ortaya çıkıyor. Şeker , obezite gibi hastalıklarda etken olduğu görülmüştür. Yine hamilelerde yapılan araştırmalarda gebek gelişimini etkilediği görülmüştür. Ayrıca benzoat gıda içindeki C vitamini ile birleşerek BENZEN kimyasalını oluşturur ki, kanserojen olarak çok tehlikeli bir kimyasalı vücudumuza almış oluruz.
Yukarıda görüldüğü üzere, sodyum benzota kimyasalı gıda endüstrisinde raf ömrü uzatıcı olarak birçok gıdalarda kullanılmaktadır. Yasal prosedürde her ne kadar kullanım oranı kısıtlansa da, üreticinin ne kadar oranda kullandığını bilemeyiz. At / eşek eti kullanan üreticilerin olduğu günümüzde, daha fazla kazanayım diye daha çok sodyum benzoat kullanayım diyen üreticiler elbette olacaktır. Bu yüzden hazır gıda ürünlerinden mümkün olduğunca uzak durmalı ve mümkünse kullanımını en aza indirmeliyiz.
Bugün yine hayatımızın içinde bolca yer alan sodyum benzoat kimyasalı ve kullanım alanlarından bahsettik. Zararları konusunda birçok araştırma olup onları dijital ortamda bulabilir ve okuyabilirsiniz.
KAYNAK: İNTERNET
SİTRİK ASİT / LİMON TUZU (CİTRİC ACİD) nedir? Nerelerde Kullanılır?
Acaba günlük hayatımızda neredeyse yediğimiz içtiğimiz her türlü hazır gıdada karşımıza çıkan sitrik asit kimyasalı, olmasaydı ne olurdu ? Kimyasal olarak şekeri mayalanması ile elde edilen sitrik asit (E330) , üretiminin yaklaşık %60’ı gıda ve içecek imalatında kullanılmaktadır. Bu denli hayatımızın içinde olan bu kimyasalı gelin bir tanıyalım.
Adı : sitrik asit , limon tuzu , E330 katkı
Formülü : C6H8O7
Molekül ağırlığı : 192 gr/mol
CAS No : 5949-29-1
Doğal halde limon ve turunçgillerin içinde bir hayli fazla bulunan ( limonda %80 vardır) bu kimyasal yiyecek sektörü için vazgeçilmez bir malzeme olmuştur. sitrik asit kimyasalının özelliği şudur ; PH KONTROL ajanıdır. Peki bu ne demektir? Kullanıldığı ürünlerde PH oranını düşük tutarak bakteri , küf ve mantarların oluşmasını önler. Bunun sonucunda katıldığı ürünün uzun süre bozulmadan kalmasını sağlamaktadır. Biz buna asitlik düzenleyici diyoruz. Konserve ürünleri, içecekler ve diğer hazır gıda ürünleri bu kimyasal sayesinde uzun süre raflarda yerini alabilmektedir.
Kimyasalcılar tarafından iki farklı formda üretilmektedir. Sitrik asit monohidrat ; içinde yaklaşık %8 su bulunan formu daha çok sulu gıdaların üretilmesinde kullanılır. Sitrik asit anhidrat ; içinde su barındırmayan formudur ve bu da kuru ve toz yiyeceklerin imalatında kullanılır.
Sitrik asit kimyasalı , koruyuculuğu dışında tat verici özelliği sayesinde ( kimler limon ve turunçgillerin tadını ve kokusunu sevmez ki ?) özellikle içecekler ve şekerli hazır gıdalarda tat verici kimyasal olarak kullanılmaktadır.
Örneğin; pastane ürünlerinde jell dayanımını arttırır. Bunun yanında şekerlemelerde tat verici ve şekerin kristalleşmesini önleyen bir kimyasal katkı maddesi olarak kullanılır.
Başka bir örnek ; alkollü ya da alkolsüz içeceklerde , bir tat verici ve koruyucu olarak kullanılmaktadır. Dondurulmuş gıdalarda raf ömrünü uzatmak için kullanılır. Sebze ve meyvelerin kararmasını önler. Peynirin üretiminde kullanılır.
Şöyle kısaca hangi yiyeceklerde olduğunu toparlarsak , tatlılar, süt ürünleri, kremalar, deniz ürünleri, peynirler, sosisler, katı sıvı yağlar, soslar, bebek mamaları,konserveler,çorbalar,salçalar,dondurmalar,reçeller,dondurulmuş ürünler, jöle, bisküviler, şarap, meyve suları, şekerlemeler ve aklımıza gelmeyen birçok hazır gıdada bu kimyasalın katkı maddesi olarak kullanıldığını görüyoruz.
Sitrik asit insan vücudu için aşırı olmamak kaydı ile faydalı bir üründür. Çeşitli besinler ile bunu aynı zamanda alabilmekteyiz. Sitrik asit içeren besinler olarak, limon, greyfurt, mandalina, portakal gibi turunçgilleri sayabiliriz.
Aşırı sitrik asit alımı zararlı mıdır? Elbette fazlası zararlıdır. Yapılan araştırmalar nefes darlığı ,mide ağrısı ,kas ve eklem ağrıları, ödem ve kireçlenme oluşumuna etkisi olduğunu göstermiştir. Bu sebepten hazır gıda tüketimi konusunda biraz daha dikkatli olmamız gerekmektedir.
Sitrik asit sadece gıda ürünlerinde mi kullanılıyor? Tabiî ki hayır. Büyük kısmı gıda alanında kullanılsa da bazı kimyasal uygulama ve üretimlerde de kullanılmaktadır. Bunlara kısaca göz atarsak
-ilaç ve şuruplarda tatlandırıcı ve ürünü stabilize etmek için katkı kimyasalı olarak kullanılır
-kalsiyum ve magnezyum içerikli takviye gıdalarda emilimi arttırmak için katkı kimyasalı şeklinde
-temizlik ürünlerinde bakteri ve virüslere karşı dezenfektan kimyasalı olarak kullanılır
-kozmetik ve kimyasal işlemlerde antioksidan plastikleştirici kimyasal görevi ile
-yapı kimyasallarında kayganlaştırıcı kimyasal görevi ile
-alçı üretimi içinde
– arıtmalarda su yumuşatma işleminde
-kimyasal işletmelerde tank, endüstriyel kazanlar, kalorifer kazanları, ısıtıcı boru ve sistemlerin demir ve diğer metallerden yapılmış yüzeylerinin oksitten arındırılması için temizleyici kimyasal ajan olarak
Ve bunlar gibi birçok alanda kullanılan sitrik asit ile ilgili yazımızı burada sonlandırmak durumundayız. Sizlere kısa da olsa sitrik asidin nerelerde kullanıldığını, hayatımız ile ne kadar iç içe olduğunu anlatmaya çalıştım. Umarım sizlere yardımcı olmuştur.
sitrik asit MSDS ihtiyacı olanlar BURADAN indirebilirler.
KAYNAK : İNTERNET
POTASYUM KARBONAT/İNCİ KÜLÜ (POTASSİUM CARBONATE) nedir ? potasyum karbonat nerelerde kullanılır ?
Kullanımı insanlık tarihinde çok eskilere dayanan potasyum karbonat , her devirde insanın işlerini kolaylaştırmış ve ona katkılar sunmuştur. Çok eski medeniyetlerden itibaren sabun yapımında , tekstil ürünlerinin ağartılmasında , cam ve seramik imalatında ve birçok sayısız alanda kullanılan potasyum karbonat ile ilgili gelin detaylı bir inceleme yapalım.
Adı : potasyum karbonat (inci külü , potas külü, potas karbonatı ,dipotasyum karbonat )
Formül: K2CO3
Kütle : 138 gr/mol
CAS no : 584-08-7
İnci külü , potas külü de denilen potasyum karbonat tarihi çok eskilere , bilinen tarih olarak antik Mısır dönemine kadar uzanmaktadır. Bitki küllerinin su varlığında süzülmesi ile elde edilmiştir. Bu sebepten , orman ve bitki yoğunluğu fazla olan kuzey Amerika , Avrupa , Rusya gibi coğrafi bölgelerde çokça üretilmeye başlanmış ve 14 yy itibariyle önemli bir ticari ürün halini almıştır. İlk kullanım amaçları sabun imalatı , tekstil ağartılması ve seramik imalatı üzerine idi.
Tarihte ilk kabartma tozu , inci külü yani potasyum karbonat olmuştur. Potasyum karbonat , laktoz ve limon asidi varlığında CO2 çıkardığı ve hamurda kabarmaya yol açtığı görülmüştür. Ancak ilerleyen zamanlarda inci külünün yağ ile etkileşimi ile sabunlaşmaya yol açtığı görüldüğünden ve yiyeceklerin sabun kokmasından dolayı kullanımı sona ermiş ve onun yerine sodyum karbonat kullanılmaya başlanmıştır.
Seramik üretiminde akı diye tarif edilen ve sırlama esnasında yardımcı olan bileşik ve madenler vardır. Sodyum akı , potasyum akı , magnezyum akı , borlu akılar gibi kategorize edilen bileşikler değişik amaçlar için kullanılır. İşte bu gruplardan biri olan potasyum akı grubuna dahil olan potasyum karbonat , sırlama esnasında renk değiştirici kimyasal olarak görev yapmaktadır. Seramik vazolar ve diğer seramik ürünlerde bu uygulamayı görmekteyiz.
Cam imalatında kullanılan potasyum karbonat ana hammaddeler den biridir. Günümüzde KCL den üretilen ve cama dayanıklılık vermek üzere kullanılan bu ürün sulu veya kalsine edilmiş hali ile kullanılır.
Çevresel olarak kullanım alanı olan potasyum karbonat , baca ve gazların arıtımında kullanılmaktadır. Önemli görevlerinden biri CO ve CO2 gazları için tutucu olarak kullanılmasıdır.
Genel olarak PH düzenleyici olarak kullanılan potasyum karbonat , vücudumuz için de vazgeçilmez bir bileşiktir. Vücut PH dengesinden , kalbin düzgün çalışmasına , böbrek ve diğer sistemlerin çalışmasına , vücudumuzda hormon üreten bezlerin çalışmasında , sinir hücreleri arasındaki iletişime kadar bir çok alanda faaliyette olan potasyum ve tuzu olan potasyum karbonatın önemi büyüktür. Bu yüzden ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Potasyum karbonatın fazla alımı tabiî ki zararlara neden olacaktır. Fazla alınması durumunda , vücudun asit-baz dengesi bozulacağından sinir sistemindeki iletişim , kalbin çalışma ritminin bozulması , mide bulantısı , ishal , bezlerin doğru çalışamaması gibi birçok zarardan bahsedebiliriz.
Bitkilerin gelişiminde önemli bir yeri olan potasyum karbonat gübrelerin imalatında yani ,NPK , NP , NK ,PK gibi potasyum bazlı tarımsal gübrelerin imalatında kullanılmaktadır. Ayrıca asit-baz , asit-tuz gibi bir çok kimyasal reaksiyonlarda tamponlayıcı olarak kimyasal sentezinde kimya sektöründe kullanılmaktadır.
Gıda endüstrisinde , kabartma kimyasalı , mayalama ajanı , kuru üzüme katkı ajanı olarak ve üzüm kurutmada , kakaoda asitliği nötralize eden ajan olarak kullanılmaya devam etmektedir.
Bunların dışında kullanıldığı alanlar olarak ;
- Sert suların yumuşatmada ve şişeli sularda tadın iyileşmesi için
- Kişisel bakım ürünlerinde
- Yumuşak sabun imalatında ( sert sabunda sodyum kullanılır )
- Kimyasal boyalarda
- Fotoğrafçılık kimyasallarında
- B tipi yangın söndürücü imalatında
- Çimento imalatında
- Ark kaynağı elektrotlarında
- Demleme bira imalatında
- Kauçukta katalizör olarak
- Hayvan yemi takviyesi
Kullanılmaktadır.
Görüldüğü üzere , adını pek sıklıkla duymadığımız ancak yaşamın her alanında bize yardımcı olan potasyum karbonat ile ilgili incelememizi burada sonlandıralım. Umarım sizlere yardımcı olabilmişimdir.
KAYNAK : İNTERNET
OLEİK ASİT (OLEİC ACİD) NEDİR? NERELERDE KULLANILIR?
Cas no: 112-80-1
Formül: C18H34O2
Kütle: 282 gr/mol
Yoğunluk : 895 kg/m3
Oktadekanoik asit de denilen Oleik asit , yağ asitleri grubundandır ve çok önemli kullanım alanları bulunan bir kimyasaldır.Günlük hayatımızda devamlı olarak gördüğümüz , bildigimiz ve kullandığımız bir üründür.
Doğada bitkisel yağlarda ve hayvansal yağlarda çokça bulunur. Sağlık için bir parantez açacak olursak ; örneğin zeytin yağında %70 ler oranında oleik asit bulunmaktadır. Kalp damar sağlığı başta olmak üzere birçok sağlık konularında karşımıza bir tedavi edici ve önleyici bir besin olarak ortaya çıkmaktadır.Sadece zeytinyağında olmayıp , ayçiçeği yağı , mısır özü yağı , soya yağı , susam yağı …gibi sayamayacağımız birçok bitkisel kaynaklı yağlarda bolca bulunan bir yağ asididir.
Açık sarı renkte olup , doymamış yağ asitlerinin en önemlileri arasında sayabiliriz. Yag asidi formülü olarak göstermek gerekirse C17H33COOH şeklinde gösterebiliriz.
Endüstriyel anlamda ise , stearik asit üretiminin bir alt ürünüdür. İki farklı yapıda bulunurlar
*alfa oleik aist
*beta oleik asit
Yağ asitleri olarak günlük hayatımızda vazgeçilmez endüstriyel kullanım alanları vardır.
Sabun ve deterjan sanayinde kullanılan yağ asitleri içersinde enfazla kullanılan yağ asitleri çeşididir.Bilindiği gibi , sabunlaşma kısaca yağ asidinini kostikle sabunlaşması ve tuzla çökertilip elde edilmesi diyebiliriz.
Oleik asit + NaOH > sodyum oleat (sabun) + gliserol
Şeklinde basitçe sabun eldesini anlatabiliriz. Sabun sonrası elde edilen gliserolde , yine temizlik ve kozmetik sanayinde cilt bakımı konusunda kullanılan bir bileşik olmaktadır.
Oleik asit , kullanım alanları açısından bununla sınırlı olmayıp
*cila üretiminde
*deri sanayinde , deri tabaklama işlemlerinde
*tekstil sanayinde
*seramik endüstrisinde
*kağıt endüstrisinde
*mürekkep üretiminde
*elaidik asit üretiminde
Ve sayamadığımız birçok alanda oleik aisidi görmekteyiz.
Özellikle sağlık ve temizlik alanındaki etkin görevinden dolayı , sizlere bu kimyasalı tanıtma gereği duyduk.
KAYNAK : İNTERNET
Glutamik Asit Nedir? (poly glutamic acid) Poli Glutamik asit nerelerde kullanılır ?
Merhabalar
Bugünkü yazımızda , çok amaçlı üretim çeşitliliği olan Glutamik asit olarak bilinen bir amino asit grubu incelenecektir.
Glutamik Asit
CAS no : 25513-46-6
MA : 147 gr/cm3
Formül: (C5H9NO4) X
Şeklinde ifade edilen glutamik asit çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.Özellikle gıda sektöründe , kozmetik sanayinde , medical alanda , su terbiye işlemlerinde , tarımsal ürün olan gübrelerde bu aminoasit grubu kullanılmaktadır.Şimdi bu kullanım alanları ile ilgili özet açıklamalarımız yapalım.
Gıda sanayinde glutamik asidin çok farklı kullanım alanları mevcuttur.Sıvı olarak üretilen hazır gıdalarda kıvam arttırıcı olarak kullanılmaktadır. Unlu mamülllerde yine katkı maddesi olarak kullanılmakta , hayvansal yemlerde kemik büyümesi , yumurta kabuğu sertliği , mineral emilimi sağlaması , vücuttaki yağı azaltması gibi etkilerinden dolayı kullanımı bulunmaktadır.
Yine MGS ( Mono Sodyum Glutamat ) , glutamik asitten sentezlenip sosis, hamburger , hazır çorbalar ,kraker ,etsuyu tabletler , köfte harçları , salata sosları gibi hazır gıdalarda tat malzemesi olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda bu ürünün kullanımı ve sağlık konusundaki riskleri de tartışılır hale gelmiştir.Bu yüzden hazır gıda üreticileri glutensiz ürünler üretmek üzere çalışmalar yapmaktadır.
Medikal ve sağlık alanında çeşitli işlemler ve çalışmalarda glutamik asit uygulanmaktadır. Osteoporos koşullarında hastaya yardımcı olması , kalsiyum emilimini arttırması , kanser ilaçları tedavisinde biyolojik olarak uyumlu bir taşıyıcı olması gibi özelliklerinden dolayı medikal uygulamalarda kullanım imkanı bulunmaktadır.
Kozmetik alanında , cilt kırışıklığı indirgeyici özelliği ve cilt bakım kalitesini arttırdığı için şampuan ve kişisel bakım ve özel bakım kremlerinde yer bulmaktadır.Glutamik asitten sentez edilen Pirolidon karboksilik asit ( PCA) doğal bir nemlendirici olarak kozmetik sanayinde kullanılmaktadır.
Su terbiye işlemlerinde , ağır metallerin temizlenmesi ve radyonüklid grupların çıkarılması olarak kullanılabilmektedir.
Gübre sanayinde , inhibitör görevi ile birlikte çok iyi bir anti patojendir.Yüksek su alma kapasitesi ile de extra uygunluk göstermekte ve özellikler sıvı ve özel gübre üretimlerinde kullanılmaktadır.
KAYNAK : İNTERNET