Chemıcal Ceo

Başlangıç » Gıda Kimyasalları

Kategori arşivi: Gıda Kimyasalları

KALSİYUM HİDROKSİT (CALCİUM HYDROXİDE) SÖNMÜŞ KİREÇ NEDİR? KULLANIM ALANLARI NEDİR?

     Merhabalar

     Bugünkü yazımızda yine günlük hayatımızda inşaattan dişçilik uygulamalarına kadar birçok alanda kullanılan kalsiyum hidroksit kimyasalı hakkında biraz araştırma yapacağız.

Ürün adı: kalsiyum hidroksit

Yaygın adı: sönmüş kireç

Formülü: Ca (OH)2  

Molekul ağırlığı: 74 gr/mol

CAS no: 1305-62-0

     Öncelikle kalsiyum hidroksit kimyasalının üretim aşamalarını bir inceleyelim. İki aşamalı bir üretim süreci bulunmaktadır.

  1. Kireç taşından  kalsiyum oksit eldesi yani  kalsinasyon işlemi

CaCo3  ————>  CaO    +  CO2

kireç taşı  (900 C0 ) —>  kalsiyum oksit (sönmemiş kireç)  +  karbondioksit

bu aşamada kalsiyum oksit yani sönmemiş kireç elde edilir. Sanayide sönmemiş kirecin kullanıldığı birçok alan vardır. Bu aşamadan sonra kalsiyum hidroksit gereksinimi için

  • Kalsiyum oksit den kalsiyum hidroksit kimyasalı elde etmek için

CaO  +  H2O  ————->    Ca (OH)2    +    ısı

Sönmemiş kireç + su  ——->  kalsiyum hidroksit (sönmüş kireç)  + ısı

Şeklinde takip eden bir kimyasal işlem sonucu bu kimyasal elde edilir.

     Kalsiyum hidroksit kimyasalının bir çok alanda kullanıldığını yukarıda belirtmiş idik. Şimdi bu alanlara kısaca değinelim.

     Dişçilik alanında kalsiyum hidroksit uygulamaları mevcuttur. Yüksek PH ve antimikrobiyal özelliği ile beraber pulpa kaplaması , pulpotomi, apikal kaplama, kanal kök diye teknik terimler ile tarif edebileceğimiz diş kaplamalarında , kanal kök tedavisinde , enfekte olmuş kök sinir dokularda bu kimyasal kullanılmaktadır.

     Yol yapımı işlemlerinde asfalt kaplamada yine kalsiyum hidroksit kullanılmaktadır. Asfalt altı ve asfalt ile beraber kullanılarak asfaltın sertliğini arttırması ve uzun bir kullanım süre oluşturması sebebiyle tercih edilmektedir.

      İnşaat uygulamalarında kalsiyum hidroksit kimyasalının yine birçok kullanım yeri mevcuttur. Bunlardan biri olan kalsiyum silikat levha üretimidir. Hafif olması, izolasyon malzemesi sebebiyle üretilen kalsiyum silikat levhalar özellikle fırınlarda, sobalarda, kazanlarda ve ısı iletiminde kullanılan borularda izolasyon malzemesi olarak kullanılmaktadır.

      İnşaat uygulamalarında kullanım konusuna devam ediyoruz. Diğer uygulama alanı gazbeton üretim alanıdır. Kalsiyum hidroksit, kuvarsit, çimento ve alçıtaşını alüminyum varlığında işlenmesi sonucu oluşan gazbeton, ısı iletmeyen, yanmaz, hafif ve gözenekli yapısı ile inşaat alanlarında tuğla yerine kullanılmaktadır. İnşaat alanında, kil tuğlası üretimi, sıvalarda, alçı malzemede yine kalsiyum hidroksit kullanılmaktadır.

      Kalsiyum hidroksit yine arıtma işlemlerinde kullanılan bir kimyasaldır. Özellikle baca arıtmalarında ve su arıtmalarında uygun fiyat avantajından dolayı kullanılmaktadır. Baca gazlarının arıtılmasında ağır metaller, kükürt oksit ve HCl kimyasalının tutulması için kullanılmaktadır.

      Su arıtım tesislerinde kullanım şekli olarak, içme suyunda PH yükseltip virüs ve bakterilerin öldürülmesinde, suyun sertliğinin giderilmesinde, asidik suların borulara zarar vermemesi için nötralizasyonunda kullanılmaktadır. Sadece içme suyu iyileştirmede değil, atık çamuru iyileştirmede, atık su artımında yine bu kimyasal kullanılmaktadır.

      Metal sanayinde kalsiyum hidroksitin kullanım alanları mevcuttur. Altın, gümüş, bakır, magnezyum, çinko, nikel gibi metallerin topraktan çıkarılıp saflaştırılması işlemlerinde bu kimyasal kullanılmaktadır.

      Boya sanayinde boya üretimi, pigment ve cila üretiminde yine sönmüş kireç uygulamalarını görmekteyiz.

      Gıda alanı olarak bakarsak, özellikle tavuk yemlerinin üretilmesinde sönmüş kireç kullanılmaktadır.

      Gübre üretiminde fosfat gübre üretiminde kullanılmaktadır.

       Kağıt üretiminde kraft işlemi dediğimiz işlemi takiben kalsiyum lignosülfat eldesi ile kağıttan uzaklaştırılan ligninin geri kazanılması sağlanmaktadır.

      Şeker kamışı üreten ülkeler, şekeri kamıştan ayırmak için sönmüş kireç kullanılırlar

      Bu ve bunun gibi birçok alanda kalsiyum hidroksit kimyasalı çeşitli görevler için kullanılmakta ve bu onu cazip bir haline sokmaktadır.

       Kalsiyum hidroksit zararlı mıdır? Son derece zararlı olan bu kimyasalı kullanırken çok sıkı önlemler almak gerekmektedir.

-solunumu tahrişlere sebep olur. Yüksek miktarda solunum iç kanamaya yol açar

-gözler için son derece tehlikelidir. Körlüğe giden sonuçlar doğurur.

-cildi yıpratır ve uzun süreli kullanımda cilt yanıklarına sebep olur.

-uzun süre maruz kalındığında yüksek tansiyona dahi sebep olmaktadır.

       Sizlere kısaca anlatmaya çalıştığımız kalsiyum hidroksit kimyasalı ile ilgili yazımız, birer cümlelik açıklamalar dahi olsa yine çok uzun olmuştur. yazımızı burada sonlandırarak, daha çok detay isteyen arkadaşların internette birçok kaynakta bulabileceklerini söyleyebiliriz.

Sizlere iyi günler dilerim

KAYNAK: İNTERNET

Reklam

SODYUM BENZOAT / E211 (SODIUM BENZOATE) Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir?

Günlük hayatımızda düşük maliyeti, antibakteriyel ve antifungal (bakteri ve küf önleyici) özelliklerinden dolayı hazır yiyecek endüstrisinde en çok kullanılan kimyasallardan biri de sodyum benzoattır. İnsan vücudunda hassas bir dengede olan bu kimyasalın yüksek oranda alınması sonucu, çok ciddi zararlara sebep olmaktadır. Gelin bu kimyasalları kısaca birkaç başlıkta inceleyelim.

Adı : sodyum benzoat , E211 katkı kimyasalı

Formülü: NaC6H5CO2

Molekül ağırlığı: 144 gr/mol

CAS no: 532-32-1

Etkin PH aralığı: 2,5/4,5

      Doğal sodyum benzoat elma, erik, tarçın, karanfil ve kuru erik gibi ürünlerde bulunmaktadır. Ancak özellikle kullanım alanlarına baktığımızda bu ürünlerden elde edilecek bu kimyasal miktarı elbette ki yeterli gelmeyecektir. Kimyasal üretim tesislerinde, benzoik asit ile sodyum hidroksit nötralizasyonu ile elde edilir.

      Özellikle gıda endüstrisinde kullanılan bu kimyasal, antibakteriyel, küf ve mantarlara karşı etkin olduğu için, hazır gıdaların uzun zaman bozulmasını önlemek amacıyla kullanılır. Ancak sodyum benzoat fazlaca vücuda alındığında yaptığı zararları aşağıda yazacağız bu sebepten, hazır gıda üretim tesislerinde kullanım oranı olara %0,1 ile sınırlandırılmıştır. Bunun için ne kadar sıkı kontroller yapılıp yapılmadığını elbette tam bilemiyoruz. Hazır gıda üreticisi, ürünüm daha uzun süre bozulmadan kalsın diyebilir ve yüksek oranda bu kimyasaldan kullanılabilir ve bunu bilemeyebiliriz.

      Sodyum benzoat kimyasalının çalışma ve etkin olduğu PH aralığı  yaklaşık 2,5 ile 4,5 arasındadır. Bu demek oluyor ki, asidik değeri yüksek gıdalarda kullanılması gıdanın raf ömrünü arttırır. Sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı başlıca gıdalar olarak; salamuralar, turşular, meyve suları, gazlı içecekler, meşrubatlar, işlenmiş sucuk, sosis, salam, ketçap, zeytin, çikolata, diş macunu, margarin, jöle, işlenmiş balık olarak sayabiliriz. Görüldüğü gibi markete gidip aldığımız gıdaların neredeyse tamamında bu kimyasal katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.

      Gıda ürünleri dışında sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı alanlar var mı diye sorarsanız, elbette var diyeceğiz. Tuvalet kimyasalları ve temizleyiciler, cila ve macun ürünleri, emülsiyonlar, yapıştırıcılar bu kimyasaldan içermektedir.

      Korozyon önleyici etkisi sebebi ile kağıt ve ambalaj malzemelerinde kullanılan sodyum benzoat kimyasalı aynı zamanda motor sistemlerinde de kullanılmaktadır. Antifiriz üretiminde etandiol yanında %5 / %10 oranında katkı kimyasalı olarak eklenir.

     Temizlik ve kozmetik alanında, şampuanlar, sıvı sabunlar ve deodorantlarda da kullanılmaktadır.

     İlaç sanayinde sodyum benzoat kimyasalı iki şekilde kullanılmaktadır. Birincisi, tablet ve kapsüllerde yüzeylerin kaygan ve pürüzsüz olarak üretilmesi için kullanılır. İkincisi, bizzat ilacın içinde etkin madde olarak kullanılmaktadır ki , şizofreni , üre döngüsü bozuklukları ( ürenin vücuttan atılamaması), non ketotik hiperglisinemi, hiperamonyemi tedavilerinde kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca sıvı öksürük şurupları, tıbbi kremler ve antiseptik ilaçlarda küf ve pas önleyici olarak kullanılmaktadır.

      Sodyum benzoat zararlı mı? Yapılan araştırmalar vücuda fazladan alınan bu kimyasalın ciddi sonuçları olduğunu gösteriyor. Öncelikle DNA hasarı ve kırılması en önemli zararlarından biridir. Bunun sonucunda organları ve dolayısıyla hücrelerin yapılarını bozarak organların işlevini tam olarak yapmamasını  sağlıyor. Karaciğerin bozulması gibi, devamında ciddi hastalıklar ortaya çıkıyor. Şeker , obezite gibi hastalıklarda etken olduğu görülmüştür. Yine hamilelerde yapılan araştırmalarda gebek gelişimini etkilediği görülmüştür. Ayrıca benzoat gıda içindeki C vitamini ile birleşerek BENZEN kimyasalını oluşturur ki, kanserojen olarak çok tehlikeli bir kimyasalı vücudumuza almış oluruz.

    Yukarıda görüldüğü üzere, sodyum benzota kimyasalı gıda endüstrisinde raf ömrü uzatıcı olarak birçok gıdalarda kullanılmaktadır. Yasal prosedürde her ne kadar kullanım oranı kısıtlansa da, üreticinin ne kadar oranda kullandığını bilemeyiz. At / eşek eti kullanan üreticilerin olduğu günümüzde, daha fazla kazanayım diye daha çok sodyum benzoat kullanayım diyen üreticiler elbette olacaktır. Bu yüzden hazır gıda ürünlerinden mümkün olduğunca uzak durmalı ve mümkünse kullanımını en aza indirmeliyiz.

      Bugün yine hayatımızın içinde bolca yer alan sodyum benzoat kimyasalı ve kullanım alanlarından bahsettik. Zararları konusunda birçok araştırma olup onları dijital ortamda bulabilir ve okuyabilirsiniz.

KAYNAK: İNTERNET

SİTRİK ASİT / LİMON TUZU (CİTRİC ACİD) nedir? Nerelerde Kullanılır?

Acaba günlük hayatımızda neredeyse yediğimiz içtiğimiz her türlü hazır gıdada karşımıza çıkan sitrik asit kimyasalı,  olmasaydı ne olurdu ? Kimyasal olarak şekeri mayalanması ile elde edilen sitrik asit (E330) , üretiminin yaklaşık %60’ı gıda ve içecek imalatında kullanılmaktadır. Bu denli hayatımızın içinde olan bu kimyasalı gelin bir tanıyalım.

sitrik asit limon tuzu

Adı : sitrik asit , limon tuzu , E330 katkı

Formülü : C6H8O7

Molekül ağırlığı : 192 gr/mol

CAS No : 5949-29-1

      Doğal halde limon ve turunçgillerin içinde bir hayli fazla bulunan ( limonda %80 vardır) bu kimyasal yiyecek sektörü için vazgeçilmez bir malzeme olmuştur. sitrik asit kimyasalının özelliği şudur ; PH KONTROL ajanıdır. Peki bu ne demektir? Kullanıldığı ürünlerde PH oranını düşük tutarak bakteri , küf ve mantarların oluşmasını önler. Bunun sonucunda katıldığı ürünün uzun süre bozulmadan kalmasını sağlamaktadır. Biz buna asitlik düzenleyici diyoruz. Konserve ürünleri, içecekler ve diğer hazır gıda ürünleri bu kimyasal sayesinde uzun süre raflarda yerini alabilmektedir.

      Kimyasalcılar tarafından iki farklı formda üretilmektedir. Sitrik asit monohidrat ; içinde yaklaşık %8 su bulunan formu daha çok sulu gıdaların üretilmesinde kullanılır. Sitrik asit anhidrat ; içinde su barındırmayan formudur ve bu da kuru ve toz yiyeceklerin imalatında kullanılır.

      Sitrik asit kimyasalı , koruyuculuğu dışında tat verici özelliği sayesinde ( kimler limon ve turunçgillerin tadını ve kokusunu sevmez ki ?) özellikle içecekler ve şekerli hazır gıdalarda tat verici kimyasal olarak kullanılmaktadır.

    Örneğin;  pastane ürünlerinde jell dayanımını arttırır. Bunun yanında şekerlemelerde tat verici ve şekerin kristalleşmesini önleyen bir kimyasal katkı maddesi olarak kullanılır.

    Başka bir örnek ;  alkollü ya da alkolsüz içeceklerde , bir tat verici ve koruyucu olarak kullanılmaktadır. Dondurulmuş gıdalarda raf ömrünü uzatmak için kullanılır. Sebze ve meyvelerin kararmasını önler. Peynirin üretiminde kullanılır.

      Şöyle kısaca hangi yiyeceklerde olduğunu toparlarsak , tatlılar, süt ürünleri, kremalar, deniz ürünleri, peynirler, sosisler, katı sıvı yağlar, soslar, bebek mamaları,konserveler,çorbalar,salçalar,dondurmalar,reçeller,dondurulmuş ürünler, jöle, bisküviler, şarap, meyve suları, şekerlemeler ve aklımıza gelmeyen birçok hazır gıdada bu kimyasalın katkı maddesi olarak kullanıldığını görüyoruz.

      Sitrik asit insan vücudu için aşırı olmamak kaydı ile  faydalı bir üründür. Çeşitli besinler ile bunu aynı zamanda alabilmekteyiz. Sitrik asit içeren besinler olarak, limon, greyfurt, mandalina, portakal gibi turunçgilleri sayabiliriz.

      Aşırı sitrik asit alımı zararlı mıdır? Elbette fazlası zararlıdır. Yapılan araştırmalar nefes darlığı ,mide ağrısı ,kas ve eklem ağrıları, ödem ve kireçlenme oluşumuna etkisi olduğunu göstermiştir. Bu sebepten hazır gıda tüketimi konusunda biraz daha dikkatli olmamız gerekmektedir.

      Sitrik asit sadece gıda ürünlerinde mi kullanılıyor? Tabiî ki hayır. Büyük kısmı gıda alanında kullanılsa da bazı kimyasal uygulama ve üretimlerde de kullanılmaktadır. Bunlara kısaca göz atarsak

-ilaç ve şuruplarda tatlandırıcı ve ürünü stabilize etmek için katkı kimyasalı olarak kullanılır

-kalsiyum ve magnezyum içerikli takviye gıdalarda emilimi arttırmak için katkı kimyasalı şeklinde

-temizlik ürünlerinde bakteri ve virüslere karşı dezenfektan kimyasalı olarak kullanılır

-kozmetik ve kimyasal işlemlerde antioksidan plastikleştirici kimyasal görevi ile

-yapı kimyasallarında kayganlaştırıcı kimyasal görevi ile

-alçı üretimi içinde

– arıtmalarda su yumuşatma işleminde

-kimyasal işletmelerde tank, endüstriyel kazanlar, kalorifer kazanları, ısıtıcı boru ve sistemlerin demir ve diğer metallerden yapılmış yüzeylerinin oksitten arındırılması için temizleyici kimyasal ajan olarak

      Ve bunlar gibi birçok alanda kullanılan sitrik asit ile ilgili yazımızı burada sonlandırmak durumundayız. Sizlere kısa da olsa sitrik asidin nerelerde kullanıldığını, hayatımız ile ne kadar iç içe olduğunu anlatmaya çalıştım. Umarım sizlere yardımcı olmuştur.

sitrik asit MSDS ihtiyacı olanlar BURADAN indirebilirler.

KAYNAK : İNTERNET

POTASYUM KARBONAT/İNCİ KÜLÜ (POTASSİUM CARBONATE) nedir ? potasyum karbonat nerelerde kullanılır ?

POTASYUM KARBONAT

Kullanımı insanlık tarihinde çok eskilere dayanan potasyum karbonat , her devirde insanın işlerini kolaylaştırmış ve ona katkılar sunmuştur. Çok eski medeniyetlerden itibaren sabun yapımında , tekstil ürünlerinin ağartılmasında , cam ve seramik imalatında ve birçok sayısız alanda kullanılan potasyum karbonat ile ilgili gelin detaylı bir inceleme yapalım.

Adı : potasyum karbonat   (inci külü , potas külü, potas karbonatı ,dipotasyum karbonat )

Formül: K2CO3

Kütle : 138 gr/mol

CAS no : 584-08-7

      İnci külü , potas külü de denilen potasyum karbonat tarihi çok eskilere , bilinen tarih olarak antik Mısır dönemine kadar uzanmaktadır. Bitki küllerinin su varlığında süzülmesi ile elde edilmiştir. Bu sebepten , orman ve bitki yoğunluğu fazla olan kuzey Amerika , Avrupa , Rusya gibi coğrafi bölgelerde çokça üretilmeye başlanmış ve 14 yy itibariyle önemli bir ticari ürün halini almıştır. İlk kullanım amaçları sabun imalatı , tekstil ağartılması ve seramik imalatı üzerine idi.

   Tarihte ilk kabartma tozu ,  inci külü yani potasyum karbonat olmuştur. Potasyum karbonat , laktoz ve limon asidi varlığında CO2 çıkardığı ve hamurda kabarmaya yol açtığı görülmüştür. Ancak ilerleyen zamanlarda inci külünün yağ ile etkileşimi ile sabunlaşmaya yol açtığı görüldüğünden ve yiyeceklerin sabun kokmasından dolayı kullanımı sona ermiş ve onun yerine sodyum karbonat kullanılmaya başlanmıştır.

   Seramik üretiminde akı diye tarif edilen ve sırlama esnasında yardımcı olan bileşik ve madenler vardır. Sodyum akı , potasyum akı , magnezyum akı , borlu akılar gibi kategorize edilen bileşikler değişik amaçlar için kullanılır. İşte bu gruplardan biri olan potasyum akı grubuna dahil olan potasyum karbonat , sırlama esnasında renk değiştirici kimyasal olarak görev yapmaktadır. Seramik vazolar ve diğer seramik ürünlerde bu uygulamayı görmekteyiz.

  Cam imalatında kullanılan potasyum karbonat ana hammaddeler den biridir. Günümüzde KCL den üretilen ve cama dayanıklılık vermek üzere kullanılan bu ürün sulu veya kalsine edilmiş hali ile kullanılır.

    Çevresel olarak kullanım alanı olan potasyum karbonat , baca ve gazların arıtımında kullanılmaktadır. Önemli görevlerinden biri CO ve CO2 gazları için tutucu olarak kullanılmasıdır.

    Genel olarak PH düzenleyici olarak kullanılan potasyum karbonat , vücudumuz için de vazgeçilmez bir bileşiktir. Vücut PH dengesinden , kalbin düzgün çalışmasına , böbrek ve diğer sistemlerin çalışmasına , vücudumuzda hormon üreten bezlerin çalışmasında , sinir hücreleri arasındaki iletişime kadar bir çok alanda  faaliyette olan  potasyum ve tuzu olan potasyum karbonatın önemi büyüktür. Bu yüzden ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Potasyum karbonatın fazla alımı tabiî ki zararlara neden olacaktır. Fazla alınması durumunda , vücudun asit-baz dengesi bozulacağından sinir sistemindeki iletişim , kalbin çalışma ritminin bozulması , mide bulantısı , ishal , bezlerin doğru çalışamaması gibi birçok zarardan bahsedebiliriz.

     Bitkilerin gelişiminde önemli bir yeri olan potasyum karbonat  gübrelerin imalatında yani ,NPK , NP , NK ,PK gibi potasyum bazlı tarımsal gübrelerin imalatında kullanılmaktadır. Ayrıca asit-baz , asit-tuz gibi bir çok kimyasal reaksiyonlarda tamponlayıcı olarak kimyasal sentezinde kimya sektöründe kullanılmaktadır.

    Gıda endüstrisinde , kabartma kimyasalı , mayalama ajanı , kuru üzüme katkı ajanı olarak ve üzüm kurutmada  , kakaoda asitliği nötralize eden ajan olarak kullanılmaya devam etmektedir.

   Bunların dışında kullanıldığı alanlar olarak ;

  • Sert suların yumuşatmada ve şişeli sularda tadın iyileşmesi için
  • Kişisel bakım ürünlerinde
  • Yumuşak sabun imalatında ( sert sabunda sodyum kullanılır )
  • Kimyasal boyalarda
  • Fotoğrafçılık kimyasallarında
  • B tipi yangın söndürücü imalatında
  • Çimento imalatında
  • Ark kaynağı elektrotlarında
  • Demleme bira imalatında
  • Kauçukta katalizör olarak
  • Hayvan yemi takviyesi

Kullanılmaktadır.

  Görüldüğü üzere , adını pek sıklıkla duymadığımız ancak yaşamın her alanında bize yardımcı olan potasyum karbonat ile ilgili incelememizi burada sonlandıralım. Umarım sizlere yardımcı olabilmişimdir.

KAYNAK : İNTERNET

Sodyum Hidroksit ( caustic soda ) nedir? nerelerde kullanılır ? Kullanım alanları

sodyum hidroksit (kostik)

Merhabalar

    Bugün yine sizlere özellikle kimya endüstrisinde çokça kullanılan sodyum hidroksit diğer adıyla kostik ile ilgili bilgiler vereceğim. Kağıt sektörü başta olmak üzere ,tekstilden gıda üretimine , biyodizelden zeytin üretimine, lavabo açıcılardan arıtma tesislerine bir çok alanda kullanılan bu harika ürün hakkında yine sizleri fazla sıkmadan başlıklar halinde bir takım bilgiler sunmaya çalışacağım.

Adı : sodyum hidroksit ( yaygın adı kostik ya da kostik soda diye geçer )

Formül : NaOH

Molekül ağırlık : 39 gr/mol

CAS no : 1310-73-2

PH : 14 olup kuvvetli bazdır.

     Üretimi açısından baktığımızda iki çeşit olduğunu görmekteyiz. Kalsiyum hidroksit ile sodyum karbonatın yer değiştirme reaksiyonu ile eldesi ve daha yaygın olarak sofra tuzunun (sodyum klorür) elektrolizi ile %50 lik kostik çözeltisinin elde edildiğini görüyoruz.

     Kağıt endüstrisi , sodyum hidroksitin kullanıldığı alanların en başında gelmektedir. Kraft işlemi olarak da bilinen yöntemde kağıt için gerekli olan saf selüloz eldesi için kullanılır. Odun en önemli selüloz kaynağıdır. Yüksek sıcaklık ve basınç altında sodyum hidroksit (NaOH) ile sodyum sülfit (Na2s) varlığında selüloz lifleri işleme tabi tutularak selüloz liflerinin şişmesi , lignin ve diğer ürünlerinin uzaklaşması sağlanarak saf ve uygulanabilir bir selüloz hamuru elde edilmesi sağlanır. Ayrıca bu selülozun ağartılması işlemi için yine sodyum hidroksit kullanılır.

    Tekstil  sanayine baktığımızda , pamuklu kumaşların boyanması konusunda kostikten yardım alınır. Bildiğiniz üzere pamuk da bir selüloz ürünüdür. Boyama işlemi öncesi ham selülozdan imal edilmiş pamuk kumaşlar “kasar” diye tabir ettiğimiz bir ön terbiye işlemine tabi tutulur. Buradaki amaç , yukarıda kağıt üretimindeki amaç ile birbirine benzerlik gösterir. Yüksek sıcaklık ve sodyum hidroksit varlığında kumaşı oluşturan selüloz ipliklerde liflerin şişmesi , lignin , yağlar ve diğer bileşenlerin uzaklaşması sağlanarak selülozun saflaşması , hidrofob (su geçirmez) halden hidrofil (su geçirgen ) hale gelmesi sağlanır. Bunun sonucunda elimizdeki kumaşı rahatça boyayabilir ve diğer işlemleri uygulayabiliriz.

      Alüminyum metali üretiminde kostik yine önemli görevler üstlenmektedir. Alüminyum doğada saf halde bulunmaz. Boksit diye adlandırılan Al2O3N2O (hidratlı alüminyum oksit) cevher halinde doğada bulunur. Bayer yöntemi diye adlandırılan yöntem ile saf alüminyum elde edilir.

Al 2 O3.H20 + 2NaOH »• 2Na AlO2 + 2H2O   1. basamak

2 NaAlO2 + 4 H2O » 2 Al (OH)3 + 2 NaOH         2. Basamak

     Yukarıdaki reaksiyon zincirine baktığımızda , boksit teki alüminyum oksit kostik ile reaksiyona girerek sodyum alüminat oluşur. Su ile yapılan 2. Basamak işlemi ile alüminyum hidroksit oluşur. Bunu da diğer takip eden yöntemler ile saf alüminyuma dönüştürürler.

      Deterjan ve sabun üretiminde yine kostiğin varlığı vazgeçilmezdir. Alkali deterjanların üretiminde kullanılan ürünler sodyum hidroksit (NaOH ) , sodyum metasilikat (Na2SiO3 .5H2O) ve sodyum karbonat (susuz, Na2CO3 ) dır. Sodyum hidroksit; ucuz hammadde olması , alkalitesi çok yüksek olması , bakterileri öldürücü olması , protein çözücü olması , suyu yumuşatması (magnezyum ve kalsiyum iyonlarını çökerterek ) , yağ kalıntıları ile reaksiyona girerek uzaklaştırması gibi etkenlerden dolayı deterjan ve sabun endüstrisinin en önemli kimyasallarından biridir.

      Biyodizel üretiminde sodyum hidroksit , katalizör görevi görerek yakıt eldesini sağlamaktadır. Yağ asidi metil esteri olarak da bilinen biyodizel , yağların (bitkisel ya da hayvansal ) metil alkol ile sodyum hidroksit katalizörlüğünde esterlere dönüşme işlemidir. Sodyum hidroksit katalizörü ,  işleme girecek yağ oranının yaklaşık %2 kadar miktarda ortama katılır.

       Zeytin üretimine kısaca bakacak olursak , toplanan zeytinler fermantasyon öncesi su ve sodyum hidroksit ile muamele edilerek zeytinin yumuşaması ve acılığının alınması işlemi için uygulanılır. Tabi burada uygulamadan sonra kostiğin uzaklaştırılması için ne kadar gayret edildiği üreticinin vicdanına kalmıştır. Kalıntı kalması durumunda insan sağlığına olumsuz etkileri çok fazladır. Hazır gıda konusuna girmiş iken sodyum hidroksit aynı zamanda , kakao üretiminde , karamel üretiminde , sebze ve meyve bazlı üretimlerde ürünlerin kabuklarının kimyasal yöntemlerle uzaklaştırılması işleminde görebilmekteyiz.

      Daha bir çok  alanda ana ve yardımcı kimyasal olarak kullanılan kostik (sodyum hidroksit) hakkındaki yazımızı burada sonlandırmak zorundayız. Umarın sizlere bir fikir verme açısında faydalı olabilmişizdir.

OLEİK ASİT (OLEİC ACİD) NEDİR? NERELERDE KULLANILIR?

Cas no: 112-80-1

Formül: C18H34O2

Kütle: 282 gr/mol

Yoğunluk : 895 kg/m3

Oktadekanoik asit  de denilen Oleik asit , yağ asitleri grubundandır  ve çok önemli kullanım alanları bulunan bir kimyasaldır.Günlük hayatımızda devamlı olarak gördüğümüz , bildigimiz ve kullandığımız bir üründür.

Doğada  bitkisel yağlarda ve hayvansal yağlarda çokça bulunur. Sağlık için bir parantez açacak olursak  ; örneğin zeytin yağında %70 ler oranında oleik asit bulunmaktadır. Kalp damar sağlığı başta olmak üzere birçok sağlık konularında karşımıza bir tedavi edici ve önleyici bir besin olarak ortaya çıkmaktadır.Sadece zeytinyağında olmayıp , ayçiçeği yağı , mısır özü yağı , soya yağı , susam yağı …gibi sayamayacağımız birçok bitkisel kaynaklı yağlarda bolca bulunan bir yağ asididir.

Açık sarı renkte olup , doymamış yağ asitlerinin en önemlileri arasında sayabiliriz. Yag asidi formülü olarak göstermek gerekirse  C17H33COOH şeklinde gösterebiliriz.

Endüstriyel anlamda ise , stearik asit üretiminin bir alt ürünüdür. İki farklı yapıda bulunurlar

*alfa oleik aist

*beta oleik asit

Yağ asitleri olarak günlük hayatımızda vazgeçilmez endüstriyel kullanım alanları vardır.

Sabun ve deterjan sanayinde kullanılan yağ asitleri içersinde enfazla kullanılan yağ asitleri çeşididir.Bilindiği gibi , sabunlaşma kısaca yağ asidinini kostikle sabunlaşması ve tuzla çökertilip elde edilmesi diyebiliriz.

Oleik asit   +  NaOH   >  sodyum oleat (sabun)   +  gliserol

Şeklinde basitçe sabun eldesini anlatabiliriz. Sabun sonrası elde edilen gliserolde , yine temizlik ve kozmetik sanayinde cilt bakımı konusunda kullanılan bir bileşik olmaktadır.

Oleik asit , kullanım alanları açısından bununla sınırlı olmayıp

*cila üretiminde

*deri sanayinde , deri tabaklama işlemlerinde

*tekstil sanayinde

*seramik endüstrisinde

*kağıt endüstrisinde

*mürekkep üretiminde

*elaidik asit üretiminde

Ve sayamadığımız birçok alanda oleik aisidi görmekteyiz.

Özellikle sağlık ve temizlik alanındaki etkin görevinden dolayı , sizlere bu kimyasalı tanıtma gereği duyduk.

 

KAYNAK : İNTERNET

Glutamik Asit Nedir? (poly glutamic acid) Poli Glutamik asit nerelerde kullanılır ?

Merhabaglutamic-acid-GLUTAMİK_ASİTlar

Bugünkü yazımızda ,  çok amaçlı üretim çeşitliliği olan Glutamik asit olarak bilinen bir amino asit grubu incelenecektir.

Glutamik Asit

CAS no : 25513-46-6

MA : 147 gr/cm3

Formül:  (C5H9NO4) X

Şeklinde ifade edilen glutamik asit çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.Özellikle gıda sektöründe , kozmetik sanayinde , medical alanda , su terbiye işlemlerinde , tarımsal ürün olan gübrelerde bu aminoasit  grubu kullanılmaktadır.Şimdi bu kullanım alanları ile ilgili özet açıklamalarımız yapalım.

Gıda sanayinde glutamik asidin çok farklı kullanım alanları mevcuttur.Sıvı olarak üretilen hazır gıdalarda kıvam arttırıcı olarak kullanılmaktadır. Unlu mamülllerde yine katkı maddesi olarak kullanılmakta ,  hayvansal  yemlerde kemik büyümesi , yumurta kabuğu sertliği , mineral emilimi sağlaması , vücuttaki yağı azaltması gibi etkilerinden dolayı kullanımı bulunmaktadır.

Yine  MGS ( Mono Sodyum Glutamat  ) , glutamik asitten sentezlenip  sosis, hamburger , hazır çorbalar ,kraker ,etsuyu tabletler , köfte harçları , salata sosları gibi hazır gıdalarda tat malzemesi olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda bu ürünün kullanımı ve sağlık konusundaki riskleri de tartışılır hale gelmiştir.Bu yüzden hazır gıda üreticileri glutensiz ürünler üretmek üzere çalışmalar yapmaktadır.

Medikal ve sağlık alanında çeşitli işlemler ve çalışmalarda glutamik asit uygulanmaktadır. Osteoporos koşullarında hastaya yardımcı olması , kalsiyum emilimini arttırması , kanser ilaçları tedavisinde biyolojik olarak uyumlu bir taşıyıcı olması gibi özelliklerinden dolayı medikal uygulamalarda kullanım imkanı bulunmaktadır.

Kozmetik alanında , cilt kırışıklığı indirgeyici özelliği ve cilt bakım kalitesini arttırdığı için şampuan ve kişisel bakım ve özel bakım kremlerinde yer bulmaktadır.Glutamik asitten sentez edilen Pirolidon karboksilik asit ( PCA)  doğal bir nemlendirici olarak kozmetik sanayinde kullanılmaktadır.

Su terbiye işlemlerinde , ağır metallerin temizlenmesi  ve radyonüklid  grupların çıkarılması olarak kullanılabilmektedir.

Gübre sanayinde , inhibitör  görevi ile birlikte  çok iyi bir anti patojendir.Yüksek su alma kapasitesi ile de extra uygunluk göstermekte ve özellikler sıvı ve özel gübre üretimlerinde kullanılmaktadır.

KAYNAK : İNTERNET

Sodyum Hegza Meta Fosfat -SHMP ( Sodium Hexametaphosphate ) Nedir ? Nerelerde kullanılır ?

Merhabalar

Bugünkü kimyasal araştırmamıza  sodyum hegzametafosfat ile devam ediyoruz. Bazı özelliklerin baştan tahmin etmeyi öğrendik artık. Fosfat barındırdığına göre ya yüzey aktif olarak ya da yumuşatıcı olarak su içersinde görev yaptığını tahmin edebiliyoruz.

Kimyasalın adının uzun olması sizleri korkutmasın.Grahams tuzu diye de adlandırılır. Ancak en çok tanınan ismi CALGON dur. Şimdi artık nasıl görevlerde kullanıldığını daha çok tahmin edebiliyoruz.

Kısaca tanımını yapalım

CAS No : 10124-58-8

Formül:  (NaPO3 )

MA :  612 gr/mol

Diğer İsimleri : Calgon S , Kalgon S , Grahams tuzu , SHMP

Beyaz pudra görünümünde suda kolayca çözünebilen kimyasaldır.

ticari olarak yapısında yaklaşık %68 civarında fosfor pentaoksit ve %6 civarında inorganik fosfat bulunur.

SHMP ‘inin başlıca görevi suyu yumuşatma kabiliyetidir.Çok iyi bir kireç sökücüdür.

Deterjanlarda , kireç önleyici görevi ile görevlendirilir. Aynı zamanda kirlerin kumaş yüzeyinden ayrılmasını sağlarlar.

Kağıt sanayinde de kullanımları mevcuttur. Birinci olarak kağıt hamuru  banyosunda suyu yumuşatma özelliği ile kullanılır.Ayrıca kağıt imalinde dağıtıcı olarak görev yaparlar.

En çok kullanılan alanların biri de gıda sanayidir. Konserve ürünler için PH ayarlayıcı olarak kullanılırlar. Et ve türevlerin saklanmasında içindeki yağın bozulmasını önlerler.Mayalanma katkı maddesi olarak ta kullanılmaktadırlar.

Boya sanayinde , su bazlı iç cephe boyalarında ve tavan boyalarında  SHMP  formülasyona ilave edilmektedir.

Dış kaynaklı makalelere göre  sodyum hegzametafosfat , aynı zamanda bir alev geciktirici olarak da kullanılmaktadır.Ahşap , kağıt ve kumaş gibi ürünlerde yangın  geciktirici olarak kullanıldığını , yine yangına dayanıklı boyaların eldesinde kullanıldığı belirtilmektedir.Yangın söndürücülerde kuru söndürme maddesi olarak da kullanılmaktadır.

KAYNAK: İNTERNET

Asetik Asit (Acetic Acid ) Nedir ? Asetik Asit Nerelerde Kullanılır ?

Etanoik Asit de denilen asetik asidin , kimya sektöründe çok geniş bir kullanım alanı mevcuttur.Seyreltik çözeltisi sirke asidi olarak adlandırılır. Kauçuk sanayi , deri ve tekstil sanayi ,gıda sanayi ,boya ve ilaç sanayi olarak başlıca kullanım alanları diyebiliriz.Şimdi de biraz derinlemesine inceleyelim.

Asetik Asit

Formül : CH3COOH

MA: 60,05 gr/mol

CAS NO : 64-19-7

Etil alkolün , asetaldehit ile muamelesinden elde edeceğimizi bilmemiz gerek. Reaksiyonu kabaca

şöyle yazabiliriz.

C2H6O  + C2H4O —–> CH3COOH + H2

etil alkol   asetaldehit      asetik asit

Asetik asitin kullanıldığı alanların en tepesinde Vinil asetat üretimi gelmektedir. ağaç tutkalı olan PVA üretimi gerekli olan vinil asetat , asetik asidin iki çeşit reatkant olması ile elde edilebilir.

– asetik asit , asetilen ile reaksiyona girip vinil asetatı oluşturur.

C2H2 + CH3COOH ——>  CH3COOCHCH2

asetilen  asetik asit          vinil asetat

-ikinci tür reaksiyon , asetik asit  oksijenin ve etilenin varlığında ve paladyum katalizörlüğünde

elde edilen vinil asetat formudur.

Asetik asit , kauçuk sektöründe  doğal kauçuğu elde etme işleminde kullanılır.Ağaçtan elde edilen süt kıvamındaki ürüne lateks denir. Bu lateksin yaklaşık %30-40 ı kauçuktur ve bu malzemeyi sıvından ayırabilmek için asetik asit kullanılır. Asetik asit burada KOAGÜLE işlemi gerçekleştirmiş olur. Kısaca açıklamak gerekirse , latekse uygulanan asetik asit neticesinde ,  sıvı içersindeki kauçuk  tanecikleri topaklanmaya ve birleşmeye başlar ve böylece istediğiniz ürünü kolayca çözeltiden almış olursunuz.

Boya sanayinde  asetik asidin işlevlerine baktığımızda , boya hammaddesi olan bileşiklerin eldesinde kullanıldığını görüyoruz. Örneğin boya hammaddesi  olan kimyasallardan , n-bütil asetat , etil asetat ,glikol eter asetatlar , izobütil asetat ,sodyum asetat , seliloz asetobütirat (CAB ) REÇİNESİ , asetik asit türevi ürünlerdir.

Deri sanayinde kullanımına baktığımızda , sodyum karbonatla olan reaksiyonu sonucu sodyum asetat bileşiği oluşur. Deri tabaklamada kullanılan kimyasal olarak işlev görmektedir.

asetik asit + sodyum karbonat ——> sodyum asetat

Tarımda , özellikle meyve yetiştiriciliği alanında asetik asit türevlerini görmekteyiz. Naftalin asetikasit (NAA)  , fenoksi asetik asit (FOAA )  , naftoksi asetik asit  (NOAA ) gibi kimyaslları  meyve verimi üzerine kullandıklarını görüyoruz.

Tekstil  sanayinde , asetik asidin özellikle kumaş boyama proseslerinde karşımıza çıktığını görüyoruz.Tekstil malzemesi gerek pamuk gerekse poliamid (naylon) olsun , reaktif boyamada ya da asidik boyama işlemlerinde ortamın PH ını ayarlayarak boyarmaddenin life çekiş hızını arttırarak boyanın bağlanmasını sağlıyor.Boyama öncesi ön işlem (pamuk ta kasar işlemi ) sonrası ya da boyama sonrası nötralizasyon işlemleri yine asetik asit ile yapılmaktadır.

Tekstilde bir başka alan da , seliloz triasetat eldesinde kullanılmasıdır.Bu bileşikle rejenere  lif dediğimiz  sentetik elyaf olarak tekstil hammaddesi elde edilmektedir.

asetik asit yardımı ile oluşturulmuş asetik anhidritler , yine asetik esterler  ile yaptığı reaksiyonlar sonucu elde edilen bileşikler  tekstil sanayi , boya sanayi , mürekkep sanayinde kullanılmaktadır.

Gıda sanayinde kullanımına baktığımızda , asetik asidin öncelikle bakteri ve mantarlara karşı koruyucu görevi olduğunu görüyoruz. Bu özelliği sebebiyle gıda ürünlerinde asitliği düzenleyici ya da koruyucu olarak görev yapmaktadır. Gıda tamponlayıcı olarak kendi başına bir katkı maddesidir ve E260 koduyla anılmaktadır.

Seliloz ile girdiği reaksiyon ile oluşan selliloz tri asetatlar , fotoğraf filmleri yapımında kullanılmaktadır.

Aspirin eldesinde yine asetik asit kullanılmaktadır.

Vernik imalatında  , yine etil asetat lar kullanılmaktadır.

Matbaacılıkta , metal asetat türevleri kullanılmaktadır.

Görüldüğü üzere  daha burada sayamadığımız bir çok alanda asetik asit  kullanımı çok yaygın şekilde devam etmektedir.

KAYNAK :İNTERNET