Chemıcal Ceo

Başlangıç » İlaç Sanayi Kimyasalları

Kategori arşivi: İlaç Sanayi Kimyasalları

SODYUM BENZOAT / E211 (SODIUM BENZOATE) Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir?

Günlük hayatımızda düşük maliyeti, antibakteriyel ve antifungal (bakteri ve küf önleyici) özelliklerinden dolayı hazır yiyecek endüstrisinde en çok kullanılan kimyasallardan biri de sodyum benzoattır. İnsan vücudunda hassas bir dengede olan bu kimyasalın yüksek oranda alınması sonucu, çok ciddi zararlara sebep olmaktadır. Gelin bu kimyasalları kısaca birkaç başlıkta inceleyelim.

Adı : sodyum benzoat , E211 katkı kimyasalı

Formülü: NaC6H5CO2

Molekül ağırlığı: 144 gr/mol

CAS no: 532-32-1

Etkin PH aralığı: 2,5/4,5

      Doğal sodyum benzoat elma, erik, tarçın, karanfil ve kuru erik gibi ürünlerde bulunmaktadır. Ancak özellikle kullanım alanlarına baktığımızda bu ürünlerden elde edilecek bu kimyasal miktarı elbette ki yeterli gelmeyecektir. Kimyasal üretim tesislerinde, benzoik asit ile sodyum hidroksit nötralizasyonu ile elde edilir.

      Özellikle gıda endüstrisinde kullanılan bu kimyasal, antibakteriyel, küf ve mantarlara karşı etkin olduğu için, hazır gıdaların uzun zaman bozulmasını önlemek amacıyla kullanılır. Ancak sodyum benzoat fazlaca vücuda alındığında yaptığı zararları aşağıda yazacağız bu sebepten, hazır gıda üretim tesislerinde kullanım oranı olara %0,1 ile sınırlandırılmıştır. Bunun için ne kadar sıkı kontroller yapılıp yapılmadığını elbette tam bilemiyoruz. Hazır gıda üreticisi, ürünüm daha uzun süre bozulmadan kalsın diyebilir ve yüksek oranda bu kimyasaldan kullanılabilir ve bunu bilemeyebiliriz.

      Sodyum benzoat kimyasalının çalışma ve etkin olduğu PH aralığı  yaklaşık 2,5 ile 4,5 arasındadır. Bu demek oluyor ki, asidik değeri yüksek gıdalarda kullanılması gıdanın raf ömrünü arttırır. Sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı başlıca gıdalar olarak; salamuralar, turşular, meyve suları, gazlı içecekler, meşrubatlar, işlenmiş sucuk, sosis, salam, ketçap, zeytin, çikolata, diş macunu, margarin, jöle, işlenmiş balık olarak sayabiliriz. Görüldüğü gibi markete gidip aldığımız gıdaların neredeyse tamamında bu kimyasal katkı maddesi olarak kullanılmaktadır.

      Gıda ürünleri dışında sodyum benzoat kimyasalının kullanıldığı alanlar var mı diye sorarsanız, elbette var diyeceğiz. Tuvalet kimyasalları ve temizleyiciler, cila ve macun ürünleri, emülsiyonlar, yapıştırıcılar bu kimyasaldan içermektedir.

      Korozyon önleyici etkisi sebebi ile kağıt ve ambalaj malzemelerinde kullanılan sodyum benzoat kimyasalı aynı zamanda motor sistemlerinde de kullanılmaktadır. Antifiriz üretiminde etandiol yanında %5 / %10 oranında katkı kimyasalı olarak eklenir.

     Temizlik ve kozmetik alanında, şampuanlar, sıvı sabunlar ve deodorantlarda da kullanılmaktadır.

     İlaç sanayinde sodyum benzoat kimyasalı iki şekilde kullanılmaktadır. Birincisi, tablet ve kapsüllerde yüzeylerin kaygan ve pürüzsüz olarak üretilmesi için kullanılır. İkincisi, bizzat ilacın içinde etkin madde olarak kullanılmaktadır ki , şizofreni , üre döngüsü bozuklukları ( ürenin vücuttan atılamaması), non ketotik hiperglisinemi, hiperamonyemi tedavilerinde kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca sıvı öksürük şurupları, tıbbi kremler ve antiseptik ilaçlarda küf ve pas önleyici olarak kullanılmaktadır.

      Sodyum benzoat zararlı mı? Yapılan araştırmalar vücuda fazladan alınan bu kimyasalın ciddi sonuçları olduğunu gösteriyor. Öncelikle DNA hasarı ve kırılması en önemli zararlarından biridir. Bunun sonucunda organları ve dolayısıyla hücrelerin yapılarını bozarak organların işlevini tam olarak yapmamasını  sağlıyor. Karaciğerin bozulması gibi, devamında ciddi hastalıklar ortaya çıkıyor. Şeker , obezite gibi hastalıklarda etken olduğu görülmüştür. Yine hamilelerde yapılan araştırmalarda gebek gelişimini etkilediği görülmüştür. Ayrıca benzoat gıda içindeki C vitamini ile birleşerek BENZEN kimyasalını oluşturur ki, kanserojen olarak çok tehlikeli bir kimyasalı vücudumuza almış oluruz.

    Yukarıda görüldüğü üzere, sodyum benzota kimyasalı gıda endüstrisinde raf ömrü uzatıcı olarak birçok gıdalarda kullanılmaktadır. Yasal prosedürde her ne kadar kullanım oranı kısıtlansa da, üreticinin ne kadar oranda kullandığını bilemeyiz. At / eşek eti kullanan üreticilerin olduğu günümüzde, daha fazla kazanayım diye daha çok sodyum benzoat kullanayım diyen üreticiler elbette olacaktır. Bu yüzden hazır gıda ürünlerinden mümkün olduğunca uzak durmalı ve mümkünse kullanımını en aza indirmeliyiz.

      Bugün yine hayatımızın içinde bolca yer alan sodyum benzoat kimyasalı ve kullanım alanlarından bahsettik. Zararları konusunda birçok araştırma olup onları dijital ortamda bulabilir ve okuyabilirsiniz.

KAYNAK: İNTERNET

Reklam

SİTRİK ASİT / LİMON TUZU (CİTRİC ACİD) nedir? Nerelerde Kullanılır?

Acaba günlük hayatımızda neredeyse yediğimiz içtiğimiz her türlü hazır gıdada karşımıza çıkan sitrik asit kimyasalı,  olmasaydı ne olurdu ? Kimyasal olarak şekeri mayalanması ile elde edilen sitrik asit (E330) , üretiminin yaklaşık %60’ı gıda ve içecek imalatında kullanılmaktadır. Bu denli hayatımızın içinde olan bu kimyasalı gelin bir tanıyalım.

sitrik asit limon tuzu

Adı : sitrik asit , limon tuzu , E330 katkı

Formülü : C6H8O7

Molekül ağırlığı : 192 gr/mol

CAS No : 5949-29-1

      Doğal halde limon ve turunçgillerin içinde bir hayli fazla bulunan ( limonda %80 vardır) bu kimyasal yiyecek sektörü için vazgeçilmez bir malzeme olmuştur. sitrik asit kimyasalının özelliği şudur ; PH KONTROL ajanıdır. Peki bu ne demektir? Kullanıldığı ürünlerde PH oranını düşük tutarak bakteri , küf ve mantarların oluşmasını önler. Bunun sonucunda katıldığı ürünün uzun süre bozulmadan kalmasını sağlamaktadır. Biz buna asitlik düzenleyici diyoruz. Konserve ürünleri, içecekler ve diğer hazır gıda ürünleri bu kimyasal sayesinde uzun süre raflarda yerini alabilmektedir.

      Kimyasalcılar tarafından iki farklı formda üretilmektedir. Sitrik asit monohidrat ; içinde yaklaşık %8 su bulunan formu daha çok sulu gıdaların üretilmesinde kullanılır. Sitrik asit anhidrat ; içinde su barındırmayan formudur ve bu da kuru ve toz yiyeceklerin imalatında kullanılır.

      Sitrik asit kimyasalı , koruyuculuğu dışında tat verici özelliği sayesinde ( kimler limon ve turunçgillerin tadını ve kokusunu sevmez ki ?) özellikle içecekler ve şekerli hazır gıdalarda tat verici kimyasal olarak kullanılmaktadır.

    Örneğin;  pastane ürünlerinde jell dayanımını arttırır. Bunun yanında şekerlemelerde tat verici ve şekerin kristalleşmesini önleyen bir kimyasal katkı maddesi olarak kullanılır.

    Başka bir örnek ;  alkollü ya da alkolsüz içeceklerde , bir tat verici ve koruyucu olarak kullanılmaktadır. Dondurulmuş gıdalarda raf ömrünü uzatmak için kullanılır. Sebze ve meyvelerin kararmasını önler. Peynirin üretiminde kullanılır.

      Şöyle kısaca hangi yiyeceklerde olduğunu toparlarsak , tatlılar, süt ürünleri, kremalar, deniz ürünleri, peynirler, sosisler, katı sıvı yağlar, soslar, bebek mamaları,konserveler,çorbalar,salçalar,dondurmalar,reçeller,dondurulmuş ürünler, jöle, bisküviler, şarap, meyve suları, şekerlemeler ve aklımıza gelmeyen birçok hazır gıdada bu kimyasalın katkı maddesi olarak kullanıldığını görüyoruz.

      Sitrik asit insan vücudu için aşırı olmamak kaydı ile  faydalı bir üründür. Çeşitli besinler ile bunu aynı zamanda alabilmekteyiz. Sitrik asit içeren besinler olarak, limon, greyfurt, mandalina, portakal gibi turunçgilleri sayabiliriz.

      Aşırı sitrik asit alımı zararlı mıdır? Elbette fazlası zararlıdır. Yapılan araştırmalar nefes darlığı ,mide ağrısı ,kas ve eklem ağrıları, ödem ve kireçlenme oluşumuna etkisi olduğunu göstermiştir. Bu sebepten hazır gıda tüketimi konusunda biraz daha dikkatli olmamız gerekmektedir.

      Sitrik asit sadece gıda ürünlerinde mi kullanılıyor? Tabiî ki hayır. Büyük kısmı gıda alanında kullanılsa da bazı kimyasal uygulama ve üretimlerde de kullanılmaktadır. Bunlara kısaca göz atarsak

-ilaç ve şuruplarda tatlandırıcı ve ürünü stabilize etmek için katkı kimyasalı olarak kullanılır

-kalsiyum ve magnezyum içerikli takviye gıdalarda emilimi arttırmak için katkı kimyasalı şeklinde

-temizlik ürünlerinde bakteri ve virüslere karşı dezenfektan kimyasalı olarak kullanılır

-kozmetik ve kimyasal işlemlerde antioksidan plastikleştirici kimyasal görevi ile

-yapı kimyasallarında kayganlaştırıcı kimyasal görevi ile

-alçı üretimi içinde

– arıtmalarda su yumuşatma işleminde

-kimyasal işletmelerde tank, endüstriyel kazanlar, kalorifer kazanları, ısıtıcı boru ve sistemlerin demir ve diğer metallerden yapılmış yüzeylerinin oksitten arındırılması için temizleyici kimyasal ajan olarak

      Ve bunlar gibi birçok alanda kullanılan sitrik asit ile ilgili yazımızı burada sonlandırmak durumundayız. Sizlere kısa da olsa sitrik asidin nerelerde kullanıldığını, hayatımız ile ne kadar iç içe olduğunu anlatmaya çalıştım. Umarım sizlere yardımcı olmuştur.

sitrik asit MSDS ihtiyacı olanlar BURADAN indirebilirler.

KAYNAK : İNTERNET

POTASYUM KARBONAT/İNCİ KÜLÜ (POTASSİUM CARBONATE) nedir ? potasyum karbonat nerelerde kullanılır ?

POTASYUM KARBONAT

Kullanımı insanlık tarihinde çok eskilere dayanan potasyum karbonat , her devirde insanın işlerini kolaylaştırmış ve ona katkılar sunmuştur. Çok eski medeniyetlerden itibaren sabun yapımında , tekstil ürünlerinin ağartılmasında , cam ve seramik imalatında ve birçok sayısız alanda kullanılan potasyum karbonat ile ilgili gelin detaylı bir inceleme yapalım.

Adı : potasyum karbonat   (inci külü , potas külü, potas karbonatı ,dipotasyum karbonat )

Formül: K2CO3

Kütle : 138 gr/mol

CAS no : 584-08-7

      İnci külü , potas külü de denilen potasyum karbonat tarihi çok eskilere , bilinen tarih olarak antik Mısır dönemine kadar uzanmaktadır. Bitki küllerinin su varlığında süzülmesi ile elde edilmiştir. Bu sebepten , orman ve bitki yoğunluğu fazla olan kuzey Amerika , Avrupa , Rusya gibi coğrafi bölgelerde çokça üretilmeye başlanmış ve 14 yy itibariyle önemli bir ticari ürün halini almıştır. İlk kullanım amaçları sabun imalatı , tekstil ağartılması ve seramik imalatı üzerine idi.

   Tarihte ilk kabartma tozu ,  inci külü yani potasyum karbonat olmuştur. Potasyum karbonat , laktoz ve limon asidi varlığında CO2 çıkardığı ve hamurda kabarmaya yol açtığı görülmüştür. Ancak ilerleyen zamanlarda inci külünün yağ ile etkileşimi ile sabunlaşmaya yol açtığı görüldüğünden ve yiyeceklerin sabun kokmasından dolayı kullanımı sona ermiş ve onun yerine sodyum karbonat kullanılmaya başlanmıştır.

   Seramik üretiminde akı diye tarif edilen ve sırlama esnasında yardımcı olan bileşik ve madenler vardır. Sodyum akı , potasyum akı , magnezyum akı , borlu akılar gibi kategorize edilen bileşikler değişik amaçlar için kullanılır. İşte bu gruplardan biri olan potasyum akı grubuna dahil olan potasyum karbonat , sırlama esnasında renk değiştirici kimyasal olarak görev yapmaktadır. Seramik vazolar ve diğer seramik ürünlerde bu uygulamayı görmekteyiz.

  Cam imalatında kullanılan potasyum karbonat ana hammaddeler den biridir. Günümüzde KCL den üretilen ve cama dayanıklılık vermek üzere kullanılan bu ürün sulu veya kalsine edilmiş hali ile kullanılır.

    Çevresel olarak kullanım alanı olan potasyum karbonat , baca ve gazların arıtımında kullanılmaktadır. Önemli görevlerinden biri CO ve CO2 gazları için tutucu olarak kullanılmasıdır.

    Genel olarak PH düzenleyici olarak kullanılan potasyum karbonat , vücudumuz için de vazgeçilmez bir bileşiktir. Vücut PH dengesinden , kalbin düzgün çalışmasına , böbrek ve diğer sistemlerin çalışmasına , vücudumuzda hormon üreten bezlerin çalışmasında , sinir hücreleri arasındaki iletişime kadar bir çok alanda  faaliyette olan  potasyum ve tuzu olan potasyum karbonatın önemi büyüktür. Bu yüzden ilaç sanayinde kullanılmaktadır. Potasyum karbonatın fazla alımı tabiî ki zararlara neden olacaktır. Fazla alınması durumunda , vücudun asit-baz dengesi bozulacağından sinir sistemindeki iletişim , kalbin çalışma ritminin bozulması , mide bulantısı , ishal , bezlerin doğru çalışamaması gibi birçok zarardan bahsedebiliriz.

     Bitkilerin gelişiminde önemli bir yeri olan potasyum karbonat  gübrelerin imalatında yani ,NPK , NP , NK ,PK gibi potasyum bazlı tarımsal gübrelerin imalatında kullanılmaktadır. Ayrıca asit-baz , asit-tuz gibi bir çok kimyasal reaksiyonlarda tamponlayıcı olarak kimyasal sentezinde kimya sektöründe kullanılmaktadır.

    Gıda endüstrisinde , kabartma kimyasalı , mayalama ajanı , kuru üzüme katkı ajanı olarak ve üzüm kurutmada  , kakaoda asitliği nötralize eden ajan olarak kullanılmaya devam etmektedir.

   Bunların dışında kullanıldığı alanlar olarak ;

  • Sert suların yumuşatmada ve şişeli sularda tadın iyileşmesi için
  • Kişisel bakım ürünlerinde
  • Yumuşak sabun imalatında ( sert sabunda sodyum kullanılır )
  • Kimyasal boyalarda
  • Fotoğrafçılık kimyasallarında
  • B tipi yangın söndürücü imalatında
  • Çimento imalatında
  • Ark kaynağı elektrotlarında
  • Demleme bira imalatında
  • Kauçukta katalizör olarak
  • Hayvan yemi takviyesi

Kullanılmaktadır.

  Görüldüğü üzere , adını pek sıklıkla duymadığımız ancak yaşamın her alanında bize yardımcı olan potasyum karbonat ile ilgili incelememizi burada sonlandıralım. Umarım sizlere yardımcı olabilmişimdir.

KAYNAK : İNTERNET

Etil alkol (Ethanol) nedir? Etil alkol kullanım alanları nelerdir ?

Merhabalar

Konu başlığımıza baktığımızda hepimizin genel olarak ya da yakın zamanda sıkça ismini duyduğumuz etil alkolün sadece içki üretiminde ya da dezenfektan üretiminde kullanılmaktan ibaret olmayıp, kozmetik , gıda , matbaa , ambalaj , boya , eczacılık ve hatta yakıt üretiminde kullanıldığını söylediğimde nedenli kullanışlı ve günlük hayatımızın her alanında söz sahibi bir kimyasal olduğunu görebiliriz. Konu itibariyle yazımız biraz uzun olabilir , sizleri sıkmadan ele almaya çalışacağım.

İsim : Etil alkol , Etanol

Formul : C2H5 OH

Molekül ağırlık : 46 g/mol

Etil alkol , öncelikle çok özel bir çözücüdür. Kimyasal kullanım ve imalatlarda suda çözünmeyen kimyasalların (aromatik yağlar ,tentürler ,konsantreler , organik bileşikler vb.) çözünmesini sağlamaktadır. Peki bu ne anlama geliyor? Bu sayede ;  ilaçlarda , kozmetik üretiminde , içki imalatında , antiseptik üretiminde , boya sanayinde etil alkolün çözücülüğü sayesinde bizlere bu ürünleri üretebiliyorlar. Bununla ilgili etil  alkolün kullanım oranı olarak birkaç örnek verelim;

Soğuk algınlığı ve antialerjik ilaçlarda %5-16  arası

Traş losyonu %15-80 arası

Cam silme sıvısı %10

Parfum %25-95 arası

Ağız bakım sıvısı %15-25 arası

Endüstride etil alkol ile bir çok kimyasalın üretimi gerçekleşmektedir. Etil alkol ile ; etil esterler , asetik asit , dietil eter ,etil amin gibi organik bileşenlerin üretimi sağlanmaktadır.

Örnek  olarak aşağıda etil alkolden asetik asit eldesini gösteren fermanstasyon reaksiyonunu sizlerle paylaşıyorum.

2 CH3CH2OH + O2 ——— 2CH3COOH + 2H2O + 118 k.kal ( Asetik asit fermantasyonu)

Tıp ve medikal alanında etil alkolün yine en önemli aktörlerdendir. Başlı başına antiseptik (mikrop öldürücü) ve dezenfektan olması sebebiyle kullanımı çok yaygındır. Bu sebepten , günümüz koşullarında virüs, bakteri ve mikroplardan korunma amacıyla dezenfektanlar üretilmekte ve kullanıcılara sunulmaktadır. Bununla beraber , metil alkol zehirlenmeleri , etilen glikol zehirlenmeleri durumunda bir panzehir olarak kullanılmaktadır. Tıbbi ekipmanların temizliği , örneğin iğne vurulmadan önce kol ya da kalçaya önce yapılan sterilizasyon  yine etil alkol ile olmaktadır.

Etil alkolün bir başka kullanım şekli olan ve pek çoğumuzun bilediği motorlu araçlarda yakıt ya da yakıt katkısı olarak kullanılması konusuna değinelim. Karbon salınımı fosil yakıtlara göre düşük olan etil alkolün yakıt olarak motorlu araçlarda kullanılması için Amerika , Çin , Brezilya gibi büyük endüstriyel ülkeler çalışmalarına son hızla devam etmektedirler. Ancak şu an için etil alkol benzin gibi yakıtlarda sadece katkı maddesi olarak sınırlı (%10-%30 aralığında ) kalmaktadir. Bunun en önemli nedeni olara etil alkol imalatının maliyetli olmasını sayabiliriz. Günümüz şartlarında maliyetin endüstride en önemli faktör olması , her ne kadar çevreci olsa da etil alkolün kullanımı ve yaygınlaşmasını önlemektedir. Maliyet konusunu aştıklarını varsayarsak , etil alkolün oktan derecesi normal fosil yakıtlara göre yüksek olması , plastik ve kauçuk malzemeye çözücü olması sebebiyle yakıt sistemlerinin bu ürüne göre tekrardan bir modifiye edilmesi ihtiyacı doğacaktır.

Sizlere  çok yaygın bir şekilde kullanım alanları olan etil alkol ile ilgili sadece başlık derecesinde bilgilendirme yapmak istedim. Her alan için detay yapmak istesek sayfalarca sürecek bir çalışma olacaktır. Sadece bilgilendirme amaçlı yaptığımız için bu kadar bilgi sizler için yeterli olacaktır diye düşünüyorum.

KAYNAK : İNTERNET

Glutamik Asit Nedir? (poly glutamic acid) Poli Glutamik asit nerelerde kullanılır ?

Merhabaglutamic-acid-GLUTAMİK_ASİTlar

Bugünkü yazımızda ,  çok amaçlı üretim çeşitliliği olan Glutamik asit olarak bilinen bir amino asit grubu incelenecektir.

Glutamik Asit

CAS no : 25513-46-6

MA : 147 gr/cm3

Formül:  (C5H9NO4) X

Şeklinde ifade edilen glutamik asit çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.Özellikle gıda sektöründe , kozmetik sanayinde , medical alanda , su terbiye işlemlerinde , tarımsal ürün olan gübrelerde bu aminoasit  grubu kullanılmaktadır.Şimdi bu kullanım alanları ile ilgili özet açıklamalarımız yapalım.

Gıda sanayinde glutamik asidin çok farklı kullanım alanları mevcuttur.Sıvı olarak üretilen hazır gıdalarda kıvam arttırıcı olarak kullanılmaktadır. Unlu mamülllerde yine katkı maddesi olarak kullanılmakta ,  hayvansal  yemlerde kemik büyümesi , yumurta kabuğu sertliği , mineral emilimi sağlaması , vücuttaki yağı azaltması gibi etkilerinden dolayı kullanımı bulunmaktadır.

Yine  MGS ( Mono Sodyum Glutamat  ) , glutamik asitten sentezlenip  sosis, hamburger , hazır çorbalar ,kraker ,etsuyu tabletler , köfte harçları , salata sosları gibi hazır gıdalarda tat malzemesi olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda bu ürünün kullanımı ve sağlık konusundaki riskleri de tartışılır hale gelmiştir.Bu yüzden hazır gıda üreticileri glutensiz ürünler üretmek üzere çalışmalar yapmaktadır.

Medikal ve sağlık alanında çeşitli işlemler ve çalışmalarda glutamik asit uygulanmaktadır. Osteoporos koşullarında hastaya yardımcı olması , kalsiyum emilimini arttırması , kanser ilaçları tedavisinde biyolojik olarak uyumlu bir taşıyıcı olması gibi özelliklerinden dolayı medikal uygulamalarda kullanım imkanı bulunmaktadır.

Kozmetik alanında , cilt kırışıklığı indirgeyici özelliği ve cilt bakım kalitesini arttırdığı için şampuan ve kişisel bakım ve özel bakım kremlerinde yer bulmaktadır.Glutamik asitten sentez edilen Pirolidon karboksilik asit ( PCA)  doğal bir nemlendirici olarak kozmetik sanayinde kullanılmaktadır.

Su terbiye işlemlerinde , ağır metallerin temizlenmesi  ve radyonüklid  grupların çıkarılması olarak kullanılabilmektedir.

Gübre sanayinde , inhibitör  görevi ile birlikte  çok iyi bir anti patojendir.Yüksek su alma kapasitesi ile de extra uygunluk göstermekte ve özellikler sıvı ve özel gübre üretimlerinde kullanılmaktadır.

KAYNAK : İNTERNET

Asetik Asit (Acetic Acid ) Nedir ? Asetik Asit Nerelerde Kullanılır ?

Etanoik Asit de denilen asetik asidin , kimya sektöründe çok geniş bir kullanım alanı mevcuttur.Seyreltik çözeltisi sirke asidi olarak adlandırılır. Kauçuk sanayi , deri ve tekstil sanayi ,gıda sanayi ,boya ve ilaç sanayi olarak başlıca kullanım alanları diyebiliriz.Şimdi de biraz derinlemesine inceleyelim.

Asetik Asit

Formül : CH3COOH

MA: 60,05 gr/mol

CAS NO : 64-19-7

Etil alkolün , asetaldehit ile muamelesinden elde edeceğimizi bilmemiz gerek. Reaksiyonu kabaca

şöyle yazabiliriz.

C2H6O  + C2H4O —–> CH3COOH + H2

etil alkol   asetaldehit      asetik asit

Asetik asitin kullanıldığı alanların en tepesinde Vinil asetat üretimi gelmektedir. ağaç tutkalı olan PVA üretimi gerekli olan vinil asetat , asetik asidin iki çeşit reatkant olması ile elde edilebilir.

– asetik asit , asetilen ile reaksiyona girip vinil asetatı oluşturur.

C2H2 + CH3COOH ——>  CH3COOCHCH2

asetilen  asetik asit          vinil asetat

-ikinci tür reaksiyon , asetik asit  oksijenin ve etilenin varlığında ve paladyum katalizörlüğünde

elde edilen vinil asetat formudur.

Asetik asit , kauçuk sektöründe  doğal kauçuğu elde etme işleminde kullanılır.Ağaçtan elde edilen süt kıvamındaki ürüne lateks denir. Bu lateksin yaklaşık %30-40 ı kauçuktur ve bu malzemeyi sıvından ayırabilmek için asetik asit kullanılır. Asetik asit burada KOAGÜLE işlemi gerçekleştirmiş olur. Kısaca açıklamak gerekirse , latekse uygulanan asetik asit neticesinde ,  sıvı içersindeki kauçuk  tanecikleri topaklanmaya ve birleşmeye başlar ve böylece istediğiniz ürünü kolayca çözeltiden almış olursunuz.

Boya sanayinde  asetik asidin işlevlerine baktığımızda , boya hammaddesi olan bileşiklerin eldesinde kullanıldığını görüyoruz. Örneğin boya hammaddesi  olan kimyasallardan , n-bütil asetat , etil asetat ,glikol eter asetatlar , izobütil asetat ,sodyum asetat , seliloz asetobütirat (CAB ) REÇİNESİ , asetik asit türevi ürünlerdir.

Deri sanayinde kullanımına baktığımızda , sodyum karbonatla olan reaksiyonu sonucu sodyum asetat bileşiği oluşur. Deri tabaklamada kullanılan kimyasal olarak işlev görmektedir.

asetik asit + sodyum karbonat ——> sodyum asetat

Tarımda , özellikle meyve yetiştiriciliği alanında asetik asit türevlerini görmekteyiz. Naftalin asetikasit (NAA)  , fenoksi asetik asit (FOAA )  , naftoksi asetik asit  (NOAA ) gibi kimyaslları  meyve verimi üzerine kullandıklarını görüyoruz.

Tekstil  sanayinde , asetik asidin özellikle kumaş boyama proseslerinde karşımıza çıktığını görüyoruz.Tekstil malzemesi gerek pamuk gerekse poliamid (naylon) olsun , reaktif boyamada ya da asidik boyama işlemlerinde ortamın PH ını ayarlayarak boyarmaddenin life çekiş hızını arttırarak boyanın bağlanmasını sağlıyor.Boyama öncesi ön işlem (pamuk ta kasar işlemi ) sonrası ya da boyama sonrası nötralizasyon işlemleri yine asetik asit ile yapılmaktadır.

Tekstilde bir başka alan da , seliloz triasetat eldesinde kullanılmasıdır.Bu bileşikle rejenere  lif dediğimiz  sentetik elyaf olarak tekstil hammaddesi elde edilmektedir.

asetik asit yardımı ile oluşturulmuş asetik anhidritler , yine asetik esterler  ile yaptığı reaksiyonlar sonucu elde edilen bileşikler  tekstil sanayi , boya sanayi , mürekkep sanayinde kullanılmaktadır.

Gıda sanayinde kullanımına baktığımızda , asetik asidin öncelikle bakteri ve mantarlara karşı koruyucu görevi olduğunu görüyoruz. Bu özelliği sebebiyle gıda ürünlerinde asitliği düzenleyici ya da koruyucu olarak görev yapmaktadır. Gıda tamponlayıcı olarak kendi başına bir katkı maddesidir ve E260 koduyla anılmaktadır.

Seliloz ile girdiği reaksiyon ile oluşan selliloz tri asetatlar , fotoğraf filmleri yapımında kullanılmaktadır.

Aspirin eldesinde yine asetik asit kullanılmaktadır.

Vernik imalatında  , yine etil asetat lar kullanılmaktadır.

Matbaacılıkta , metal asetat türevleri kullanılmaktadır.

Görüldüğü üzere  daha burada sayamadığımız bir çok alanda asetik asit  kullanımı çok yaygın şekilde devam etmektedir.

KAYNAK :İNTERNET

Çinko Oksit / Çinko Beyazı ( ZincOxide ) nedir ? Kullanım alanları nereleridir ?

Bugünkü yazımızda , yine kullanım alanları çokça olan çinko oksitten bahsedeceğiz.

Formul : ZnO

CAS no : 1314-13-2

M.A.  : 81,38  gr/mol

Yoğunluk :5,66  gr/cm3

Asit ve alkalide çözünen , ancak su ve alkolde çüzünmeyen ,

Beyaz pudra görünümlü inorganik bir bileşiktir.Bu inorganik bileşiğinin çok kilit özellikleri bulunmaktadır. Yüksek kırılma indisi , yüksek ısı iletkenliği ,antibakteriyel özelliği , düşük genleşme katsayısı …gibi kendine has özellikleri sebebiyle birçok endüstride kullanım imkanı bulunmuştur.Porselen/seramik , kauçuk ,boya ,kozmetik ,boya ,gübre ,mürekkep ,alev geciktiriciler gibi birçok sektörde kendini kanıtlamış bir bileşiktir.

İki farklı üretim şeklinden bahsetmek istiyorum.

-Fransız Proses : Çinko metalinin okside olması gerekmektedir. Bu da hava ile yakma ile olmaktadır.İndrekt proseste denir.

-Amerikan Proses : İçerisinde çinko oksit içeren maddelerin bazı kimyasallar ile redüklenmesi sonucu ortaya çinko buharı çıkar. Bu buhar da hava ile oksitlendirilerek çinko oksiti elde etmiş oluruz.

Doğadan eldesinde , toprakta çinko sülfür ve karbonat filizleri halinde bulunur.Bunların işlenmeleri sonu çinko oksit elde edilir.Reaksiyonu göstermek istersek ;

2ZnS    +    3O2 —->  2ZnO  + SO2

çinko blend (çinko sülfür) den elde edilişi

Diğer reaksiyonu ;

ZnCo3 ——>  ZnO  +CO2

kalamin (çinko karbonat ) den elde ediliş reaksiyonudur.

Şimdi de kullanıldığı alanlara kısaca göz atalım.

Cam Sanayi ;  çinko oksitin ısıl genleşme katsayısının düşüklüğü cam sanayinde çok güzel kullanılmıştır.Isıya dayanıklı camların üretiminde , camın içeriğine ilave edilerek , ısıl genleşme katsayısını düşürmektedir.Sadece bununla da kalınmıyor , camın suya karşı direncinide arttırıyor ve aynı zamanda borosilikat camların imalatında , camların kabarcıklardan arındırılması işlemlerinde görev almaktadır.

laboratuar camları , sızdırmazlık camları , optik camların imalatı gibi üretimlerde çinko oksit kullanılmaktadır.

Seramik Sanayi ; bu sektörde  çinko oksitin düşük genleşme katsayısından faydalanılır.Glaze ve Frit işlemlerinde kullanılır.Genleşme katsayısı düşük olduğu için , yüksek ısı kapasiteli seramik üretiminde kullanılır. ZnO , aynı zamanda seramik ürünlerin optik özelliklerini de arrtırmaktadır.

Kauçuk Sanayi ; lastik imalatında , çok iyi bir aktivatördür. Vulkanizasyon işleminde katalizör olarak kullanılmaktadır.Lastiğin yırtılmaya karşı direncini arttırır , aşınmaya karşı direnç göstermesini sağlar, lastiğin esnekliğini sağlar.

Tarim ; Çinko oksit , gübre hammaddesi olarak kullanıldığı gibi  yine gübre hammadesi olan çinko sülfat eldesinde de kullanılır.

Boya sanayi ; bu sektörde UV ışın dayanıklılığı ve optik özelliği yine işbaşında. Kıvam verici özelliği , beyaz renkli pigment olması , UV ışınları dayanıklılığı sebebiyle boyanın solmasını önlemesi , küflenmeyi önlemesi bu bileşiği boya sektöründe cazip hale getirmektedir.

Metal Sanayi ; metal yüzeylerin kaplanmasında ve korozyana karşı korunmasında kullanılmaktadır. Bu sektörde elektrik direncini çok güze kullanmışlardır. Evimizde kullandığımız elektirkli küçük ev aletlerinin imalatında yüzey uygulamarında yine çinko oksit bileşiğini kullanmaktadırlar.

İlaç / Kozmetik Sanayi ; çinko oksitin antiseptik , antibakteriyel , küflenmeye karşı etkisi sebebiyle kozmetik ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır.Fakat toksik etkisi sebebiyle son zamanlarda kozmetik sektöründeki kullanımı tartışma konusudur.

Yangın Önleyiciler ; yangın geciktirici olarak kullanıla çinkoborat ın imalatında kullanılmaktadır.

Borik asti + çinko oksit —–> çinko borat şeklinde üretilmektedir.Alev geciktirici ,duman bastırıcı özelliği ile özellikle plastik sanayinde yer bulmaktadır.

Tekstil sanayinde , dolgu malzemesi olarak , mantar ve bakterilere karşı etkisi sebebiyle ,kumaşa beyazlık vermek gibi işlemlerde yine çinko oksit kullanılmaktadır.

KAYNAK :İNTERNET

Fosforik Asit (phosphoric acid ) Nedir? Kullanım Alanları Nereleridir?

Sevgili arkadaşlar , bugün yine  endüstrinin neredeyse her alanında kullanılan fosforik asit kimyasalını inceleyeceğiz. Ana hatları ile kimyaslı incelerken , kullanıldığı alanlar açısından küçük bir giriş yapacağız.

FOSFORİK ASİT

Formulasyon : H3PO4

MA : 98 gr/mol

şeffaf kokusuz sıvı haldedir.

Ticari olarak fosforik asit , yeraltından elde edilen fosfat kayalarının gerekli şartlar altında sülfürik asit ile ısıtılması sonucu elde edilen bir üründür.Kullanım alanları olarak baktığımızda , bir çok sanayi kolunda dolaylı ya da direkt olarak kullanıldığını görürüz.Gıda sektörü ,tarım sektörü ,ilaç sanayi ,metal işleme sanayi , deri ve tekstil sanayi, temizlik sektörü ,seramik sanayi , sağlık gibi birçok sektörde kullanıldığını görmekteyiz.Şimdi bu sektörlerde hangi amaçla nasıl kullanıldığını basitçe görelim.

Gıda sektöründe kullanılan fosforik asitin çok farklı uygulamalarda kullanıldığını görüyoruz.En çok kullanıldığı görev olarak asitliği düzenleyici olarak sayabiliriz.Peki bu kelime ne anlama geliyor? Hemen her gün  evimize giren paketli gıdalara baktığımızda , içeriğinde asit düzenleyici diye bir ibare görürüz.Gıdalar , açık ortamda yada kapalı ortamda dahi olsa farketmez , bir bozunmaya doğru giderler. Ürün içersinde bakteri ve mantarlar oluşur ve bunlar zamanla hızla çoğalarak gıdayı bozunmaya doğru götürürler.Açık veya kapalı ortam farketmez dedim çünkü , bakteri ve mantarların oksijen varlığında ya da yokluğunda üreyen cinsleri mevcuttur.İşte bu sebeple , gıdanın içine ilave edilen fosforik asit tarzı düzenleyiciler , ortamın PH’ nı düşürerek mikroorganizmaların üreyip çoğalmasını önlerler.Böylece gıdanın raf ömrünü uzatırlar.Maya üretiminde de fosforik asit kullanılmaktadır. İçtiğimiz kolanın asitliğini sağlayan ürün bildiğimiz fosforik asittir.

Tarım sektöründe , gübrelerin imalatında fosforik asit bolca kullanılmaktadır.Fosfatlı gübrelerin imalatında kullanılmaktadır.DAP , NSP , PS ,TSP fosfatlı gübrelere örnektir.

Temizlik sektöründe kullanılan fosforik asitin doğrudan ya da dolaylı kullanım alanları mevcuttur. Sabun üretiminde , kullanılan hammadde olan yağın ağartılmasında kullanıldığı gibi , deterjan üretiminde  asidik temizleyici olarak ta kullanılmaktadır.Temizlik kimyasallarının içinde olmazsa olmaz kimyasalı olan sodyumtripoli fosfat (STPP) , fosforik asitin sodyum karbonat ile reaksiyonu sonucu elde edilir. STPP , aklınıza gelen  tüm deterjan ve sabunlar ve temizlik maddelerinde  mevcuttur.

2H3PO4 + Na2CO3 —–> 2NaH2PO4  + H2O + CO2

Metal işleme sanayinde yine fosforik asit çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.Metal yüzeylerin temizleme ve düzeltme işlemlerinde , demir ,çelik yüzeylerin paslanmaya karşı korunması amacıyla , alüminyum profillerin yüzey işlemlerinde yine fosforik asit kullanılmaktadır. Metal kaplama işlemlerinde , elektro polisaj banyolarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Giyim sektörünün kolu olan dericilik sektöründe , derilerin tabakalanma ve parlatma işlemlerinde fosforik asit kullanımı mevcuttur.

Seramik üretiminde kullanılan boyaların fosfatlı bileşiklerinin eldesinde yine kullanılmaktadır.

İlaç sanayinde , sinek ilacı üretiminde , kozmetikte yapı kimyasallarında , tekstil yardımcı kimyasallarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Çürük dişinizle doktora gittiğinizde , dişinizi fosforik asitle temizleyip üzerine dolgu yapabilir.Görüldüğü üzere fosforik asit , hayatımızın her alanında bizlerle beraberdir.

KAYNAK :İNTERNET