Başlangıç » Metal İşleme Kimyasalları

Kategori arşivi: Metal İşleme Kimyasalları

KALSİYUM HİDROKSİT (CALCİUM HYDROXİDE) SÖNMÜŞ KİREÇ NEDİR? KULLANIM ALANLARI NEDİR?

23 Şubat 2021 10:21

Merhabalar

Bugünkü yazımızda yine günlük hayatımızda inşaattan dişçilik uygulamalarına kadar birçok alanda kullanılan kalsiyum hidroksit kimyasalı hakkında biraz araştırma yapacağız.

Ürün adı: kalsiyum hidroksit

Yaygın adı: sönmüş kireç

Formülü: Ca (OH)₂

Molekul ağırlığı: 74 gr/mol

CAS no: 1305-62-0

Öncelikle kalsiyum hidroksit kimyasalının üretim aşamalarını bir inceleyelim. İki aşamalı bir üretim süreci bulunmaktadır.

Kireç taşından kalsiyum oksit eldesi yani kalsinasyon işlemi

CaCo₃ ————> CaO + CO₂

kireç taşı (900 C⁰) —> kalsiyum oksit (sönmemiş kireç) + karbondioksit

bu aşamada kalsiyum oksit yani sönmemiş kireç elde edilir. Sanayide sönmemiş kirecin kullanıldığı birçok alan vardır. Bu aşamadan sonra kalsiyum hidroksit gereksinimi için

Kalsiyum oksit den kalsiyum hidroksit kimyasalı elde etmek için

CaO + H₂O ————-> Ca (OH)₂ + ısı

Sönmemiş kireç + su ——-> kalsiyum hidroksit (sönmüş kireç) + ısı

Şeklinde takip eden bir kimyasal işlem sonucu bu kimyasal elde edilir.

Kalsiyum hidroksit kimyasalının bir çok alanda kullanıldığını yukarıda belirtmiş idik. Şimdi bu alanlara kısaca değinelim.

Dişçilik alanında kalsiyum hidroksit uygulamaları mevcuttur. Yüksek PH ve antimikrobiyal özelliği ile beraber pulpa kaplaması , pulpotomi, apikal kaplama, kanal kök diye teknik terimler ile tarif edebileceğimiz diş kaplamalarında , kanal kök tedavisinde , enfekte olmuş kök sinir dokularda bu kimyasal kullanılmaktadır.

Yol yapımı işlemlerinde asfalt kaplamada yine kalsiyum hidroksit kullanılmaktadır. Asfalt altı ve asfalt ile beraber kullanılarak asfaltın sertliğini arttırması ve uzun bir kullanım süre oluşturması sebebiyle tercih edilmektedir.

İnşaat uygulamalarında kalsiyum hidroksit kimyasalının yine birçok kullanım yeri mevcuttur. Bunlardan biri olan kalsiyum silikat levha üretimidir. Hafif olması, izolasyon malzemesi sebebiyle üretilen kalsiyum silikat levhalar özellikle fırınlarda, sobalarda, kazanlarda ve ısı iletiminde kullanılan borularda izolasyon malzemesi olarak kullanılmaktadır.

İnşaat uygulamalarında kullanım konusuna devam ediyoruz. Diğer uygulama alanı gazbeton üretim alanıdır. Kalsiyum hidroksit, kuvarsit, çimento ve alçıtaşını alüminyum varlığında işlenmesi sonucu oluşan gazbeton, ısı iletmeyen, yanmaz, hafif ve gözenekli yapısı ile inşaat alanlarında tuğla yerine kullanılmaktadır. İnşaat alanında, kil tuğlası üretimi, sıvalarda, alçı malzemede yine kalsiyum hidroksit kullanılmaktadır.

Kalsiyum hidroksit yine arıtma işlemlerinde kullanılan bir kimyasaldır. Özellikle baca arıtmalarında ve su arıtmalarında uygun fiyat avantajından dolayı kullanılmaktadır. Baca gazlarının arıtılmasında ağır metaller, kükürt oksit ve HCl kimyasalının tutulması için kullanılmaktadır.

Su arıtım tesislerinde kullanım şekli olarak, içme suyunda PH yükseltip virüs ve bakterilerin öldürülmesinde, suyun sertliğinin giderilmesinde, asidik suların borulara zarar vermemesi için nötralizasyonunda kullanılmaktadır. Sadece içme suyu iyileştirmede değil, atık çamuru iyileştirmede, atık su artımında yine bu kimyasal kullanılmaktadır.

Metal sanayinde kalsiyum hidroksitin kullanım alanları mevcuttur. Altın, gümüş, bakır, magnezyum, çinko, nikel gibi metallerin topraktan çıkarılıp saflaştırılması işlemlerinde bu kimyasal kullanılmaktadır.

Boya sanayinde boya üretimi, pigment ve cila üretiminde yine sönmüş kireç uygulamalarını görmekteyiz.

Gıda alanı olarak bakarsak, özellikle tavuk yemlerinin üretilmesinde sönmüş kireç kullanılmaktadır.

Gübre üretiminde fosfat gübre üretiminde kullanılmaktadır.

Kağıt üretiminde kraft işlemi dediğimiz işlemi takiben kalsiyum lignosülfat eldesi ile kağıttan uzaklaştırılan ligninin geri kazanılması sağlanmaktadır.

Şeker kamışı üreten ülkeler, şekeri kamıştan ayırmak için sönmüş kireç kullanılırlar

Bu ve bunun gibi birçok alanda kalsiyum hidroksit kimyasalı çeşitli görevler için kullanılmakta ve bu onu cazip bir haline sokmaktadır.

Kalsiyum hidroksit zararlı mıdır? Son derece zararlı olan bu kimyasalı kullanırken çok sıkı önlemler almak gerekmektedir.

-solunumu tahrişlere sebep olur. Yüksek miktarda solunum iç kanamaya yol açar

-gözler için son derece tehlikelidir. Körlüğe giden sonuçlar doğurur.

-cildi yıpratır ve uzun süreli kullanımda cilt yanıklarına sebep olur.

-uzun süre maruz kalındığında yüksek tansiyona dahi sebep olmaktadır.

Sizlere kısaca anlatmaya çalıştığımız kalsiyum hidroksit kimyasalı ile ilgili yazımız, birer cümlelik açıklamalar dahi olsa yine çok uzun olmuştur. yazımızı burada sonlandırarak, daha çok detay isteyen arkadaşların internette birçok kaynakta bulabileceklerini söyleyebiliriz.

Sizlere iyi günler dilerim

KAYNAK: İNTERNET

NİTRİK ASİT / KEZZAP (nitric acid) Nedir ? Nerelerde Kullanılır ?

21 Aralık 2020 11:18

Günlük yaşamımızda yine farklı bir yerde bulunan kimyasallardan olan nitrik asit ile ilgili bugün araştırma yapacağız. Çok etkili bir asit olması , özellikle tarımsal anlamda gübre üretiminde kullanılması bu kimyasalı önemli bir hale getirmiştir.

Adı : nitrik asit ( yaygın adı kezzap) , aqua fortis

Formülü : HNO₃

Molekül ağırlığı : 63 gr/mol

Nitrik asit Ph : 1-2

Öncelikle nitrik asit kimyasalının üretim şekline şöyle bir bakalım. Başlıca iki şekilde üretimi olmaktadır. Bunların birincisi , amonyağın katalizör eşliğinde azot oksit e dönüşmesi ve azot oksit in su varlığında nitrik aside dönüşme şeklidir.

H₂O( ile soğutma)

Amonyak + katalizör ——-> azot oksit———–> nitrik asit

Şeklinde birbiri ardına iki aşamalı bir üretim şeklidir. Bu kimyasalın diğer bir üretim şekli de Norveç metodu diye adlandırılan HABER OSTWALD metodudur. Havanın elektrik enerjisi ile azot oksitlerin oluşturulması ve su ile soğutularak nitrik asit eldesidir. Kimyasalın üretim şeması aşağıdaki gibidir.

Elektrik akımı H₂O (ile soğutma)

Hava————–> azot oksit —————> nitrik asit

Kimyasalcılar nitrik asidi, kullanım yerlerine göre çeşitli formlarda satarlar. Bu formlar ; %100 mutlak nitrik asit , %60-65 kezzap ve % 69 dumansız nitrik asit formlarıdır.

Nitrik asit kimyasalının kullanım alanlarının başında,içerdiği azot (N) sebebiyle tarımsal gübreler gelmektedir. En çok tüketimin olduğu bu gübre üretim tesislerinde amonyum nitrat (NH₄NO₃) , sodyum nitrat (NaNO₃) , potasyum nitrat (KNO₃) ve kalsiyum nitrat (Ca(NO₃)₂) gübrelerinin üretiminde kullanılan ana kimyasallardan biridir. Örnek bir kimyasal reaksiyon aşağıda paylaşalım.

Amonyak nitrik asit amonyum nitrat su

NH3 + HNO3 —————-> NH4 NO3 + H2O

Tarımda gübre olarak kullandığımız nitrik asit kimyasalı aynı zamanda tarımsal alanlarda PH düşürücü , sulama sistemlerinde kireç çözücü ve damlama sulama borusu açıcı olarak da kullanılmaktadır.

Nitrik asit kimyasalı , su arıtma tesislerinde azot kaynağı olduğu için mikrobakteriyel işlemler için kullanılmaktadır. Bunun yanında sülfürik asitle beraber arıtmalarda metallerin yakalanması ve suyun arındırılması işlemlerinde kullanılmaktadır.

Nitrik asit kimyasalı,süt işleme tesislerinde de temizlik amaçlı kullanılmaktadır. Çoğumuzun başına gelmiştir,araç içine süt döküldüğü zaman ne kadar temizlik yaparsan yap yıllarca kokusu içinden çıkmaz. Bu kokuyu yapan içindeki bakterilerdir. İşte bu süt işleyen tesisler üretim sonrası tanklar,boru sistemlerini ve araç ve gereçleri temizlemek için nitrik asit kimyasalını kullanırlar.

Metal işlemede yine bu kimyasal kullanılır. Buna örnek olarak bakır üzerine gravür yapma işleminde yine nitrik asit kullanılır.

Nitrik asit kimyasalı yine plastik sanayinde eskiden beri kullanılmaktadır. Örnek olarak ilk ticari plastik ürünü olan SELÜLOİT , selülozun nitrik asitle reaksiyonu ile elde edilen nitroselüloz ile elde edilmektedir. Fotoğraf kağıdı , taraklar ve bilardo topu gibi ürünlerde ilk kullanılan plastik bu olmuştur. Nitrik asit günümüzde plastik sanayinde , plastik bileşenlerinin biri olan siklo hegzanon ve devamında apidik asit kimyasalının üretiminde kullanılır.

Nitrik asit zararlı mıdır? Çok kuvvetli bir anorganik asit olan nitrik asit teneffüs edildiğinde boğazda , yemek borusunda ve midede yanma ve ağrılara sebep olur. Cilde temasta ise ağır yanık ve ağrılara neden olmaktadır. Çamaşır suyu , tuz ruhu gibi ürünlerde bu kimyasal kullanıldığı için özellikle ev temizliğinde çok dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bir çok ev hanımının astım olması yada sindirim sistemi rahatsızlıkları bu ürünlerin bilinçsiz kullanımı ile gerçekleşir.

Nitrik asit yukarıda saydığımız kullanım alanları dışında ;

Elektro polisaj

Gümüş nitrat eldesi

Boya kimyasalı olarak

Su arıtma tesisleri

Patlayıcı madde (bu konudan özellikle bahsedilmemiştir)

Metallerin dağlanmasında

Metallerin saflaştırılması

Gibi çeşitli sektörlerde kullanılmaya devam etmektedir. Bugünlük bu kimyasal ile yaptığımız araştırmayı kısa tutmak amacı ile burada sonlandıralım. Kimyasallar üzerine araştırmaya başka zaman devam edelim.

nitrik asit MSDS gerekli olan ya da merak edenler buradan bulabilirler.

KAYNAK : İNTERNET

Sodyum Hidroksit ( caustic soda ) nedir? nerelerde kullanılır ? Kullanım alanları

7 Aralık 2020 15:27 / Yorum yapın

Merhabalar

Bugün yine sizlere özellikle kimya endüstrisinde çokça kullanılan sodyum hidroksit diğer adıyla kostik ile ilgili bilgiler vereceğim. Kağıt sektörü başta olmak üzere ,tekstilden gıda üretimine , biyodizelden zeytin üretimine, lavabo açıcılardan arıtma tesislerine bir çok alanda kullanılan bu harika ürün hakkında yine sizleri fazla sıkmadan başlıklar halinde bir takım bilgiler sunmaya çalışacağım.

Adı : sodyum hidroksit ( yaygın adı kostik ya da kostik soda diye geçer )

Formül : NaOH

Molekül ağırlık : 39 gr/mol

CAS no : 1310-73-2

PH : 14 olup kuvvetli bazdır.

Üretimi açısından baktığımızda iki çeşit olduğunu görmekteyiz. Kalsiyum hidroksit ile sodyum karbonatın yer değiştirme reaksiyonu ile eldesi ve daha yaygın olarak sofra tuzunun (sodyum klorür) elektrolizi ile %50 lik kostik çözeltisinin elde edildiğini görüyoruz.

Kağıt endüstrisi , sodyum hidroksitin kullanıldığı alanların en başında gelmektedir. Kraft işlemi olarak da bilinen yöntemde kağıt için gerekli olan saf selüloz eldesi için kullanılır. Odun en önemli selüloz kaynağıdır. Yüksek sıcaklık ve basınç altında sodyum hidroksit (NaOH) ile sodyum sülfit (Na₂s) varlığında selüloz lifleri işleme tabi tutularak selüloz liflerinin şişmesi , lignin ve diğer ürünlerinin uzaklaşması sağlanarak saf ve uygulanabilir bir selüloz hamuru elde edilmesi sağlanır. Ayrıca bu selülozun ağartılması işlemi için yine sodyum hidroksit kullanılır.

Tekstil sanayine baktığımızda , pamuklu kumaşların boyanması konusunda kostikten yardım alınır. Bildiğiniz üzere pamuk da bir selüloz ürünüdür. Boyama işlemi öncesi ham selülozdan imal edilmiş pamuk kumaşlar “kasar” diye tabir ettiğimiz bir ön terbiye işlemine tabi tutulur. Buradaki amaç , yukarıda kağıt üretimindeki amaç ile birbirine benzerlik gösterir. Yüksek sıcaklık ve sodyum hidroksit varlığında kumaşı oluşturan selüloz ipliklerde liflerin şişmesi , lignin , yağlar ve diğer bileşenlerin uzaklaşması sağlanarak selülozun saflaşması , hidrofob (su geçirmez) halden hidrofil (su geçirgen ) hale gelmesi sağlanır. Bunun sonucunda elimizdeki kumaşı rahatça boyayabilir ve diğer işlemleri uygulayabiliriz.

Alüminyum metali üretiminde kostik yine önemli görevler üstlenmektedir. Alüminyum doğada saf halde bulunmaz. Boksit diye adlandırılan Al₂O₃N₂O (hidratlı alüminyum oksit) cevher halinde doğada bulunur. Bayer yöntemi diye adlandırılan yöntem ile saf alüminyum elde edilir.

Al ₂ O₃.H20 + 2NaOH »• 2Na AlO₂ + 2H₂O 1. basamak

2 NaAlO₂ + 4 H₂O » 2 Al (OH)₃+ 2 NaOH 2. Basamak

Yukarıdaki reaksiyon zincirine baktığımızda , boksit teki alüminyum oksit kostik ile reaksiyona girerek sodyum alüminat oluşur. Su ile yapılan 2. Basamak işlemi ile alüminyum hidroksit oluşur. Bunu da diğer takip eden yöntemler ile saf alüminyuma dönüştürürler.

Deterjan ve sabun üretiminde yine kostiğin varlığı vazgeçilmezdir. Alkali deterjanların üretiminde kullanılan ürünler sodyum hidroksit (NaOH ) , sodyum metasilikat (Na₂SiO₃ .5H2O) ve sodyum karbonat (susuz, Na₂CO₃ ) dır. Sodyum hidroksit; ucuz hammadde olması , alkalitesi çok yüksek olması , bakterileri öldürücü olması , protein çözücü olması , suyu yumuşatması (magnezyum ve kalsiyum iyonlarını çökerterek ) , yağ kalıntıları ile reaksiyona girerek uzaklaştırması gibi etkenlerden dolayı deterjan ve sabun endüstrisinin en önemli kimyasallarından biridir.

Biyodizel üretiminde sodyum hidroksit , katalizör görevi görerek yakıt eldesini sağlamaktadır. Yağ asidi metil esteri olarak da bilinen biyodizel , yağların (bitkisel ya da hayvansal ) metil alkol ile sodyum hidroksit katalizörlüğünde esterlere dönüşme işlemidir. Sodyum hidroksit katalizörü , işleme girecek yağ oranının yaklaşık %2 kadar miktarda ortama katılır.

Zeytin üretimine kısaca bakacak olursak , toplanan zeytinler fermantasyon öncesi su ve sodyum hidroksit ile muamele edilerek zeytinin yumuşaması ve acılığının alınması işlemi için uygulanılır. Tabi burada uygulamadan sonra kostiğin uzaklaştırılması için ne kadar gayret edildiği üreticinin vicdanına kalmıştır. Kalıntı kalması durumunda insan sağlığına olumsuz etkileri çok fazladır. Hazır gıda konusuna girmiş iken sodyum hidroksit aynı zamanda , kakao üretiminde , karamel üretiminde , sebze ve meyve bazlı üretimlerde ürünlerin kabuklarının kimyasal yöntemlerle uzaklaştırılması işleminde görebilmekteyiz.

Daha bir çok alanda ana ve yardımcı kimyasal olarak kullanılan kostik (sodyum hidroksit) hakkındaki yazımızı burada sonlandırmak zorundayız. Umarın sizlere bir fikir verme açısında faydalı olabilmişizdir.

Asetik Asit (Acetic Acid ) Nedir ? Asetik Asit Nerelerde Kullanılır ?

21 Şubat 2015 10:43 / Asetik Asit (Acetic Acid ) Nedir ? Asetik Asit Nerelerde Kullanılır ? için bir yorum

Etanoik Asit de denilen asetik asidin , kimya sektöründe çok geniş bir kullanım alanı mevcuttur.Seyreltik çözeltisi sirke asidi olarak adlandırılır. Kauçuk sanayi , deri ve tekstil sanayi ,gıda sanayi ,boya ve ilaç sanayi olarak başlıca kullanım alanları diyebiliriz.Şimdi de biraz derinlemesine inceleyelim.

Asetik Asit

Formül : CH₃COOH

MA: 60,05 gr/mol

CAS NO : 64-19-7

Etil alkolün , asetaldehit ile muamelesinden elde edeceğimizi bilmemiz gerek. Reaksiyonu kabaca

şöyle yazabiliriz.

C₂H₆O + C₂H₄O —–> CH₃COOH + H₂

etil alkol asetaldehit asetik asit

Asetik asitin kullanıldığı alanların en tepesinde Vinil asetat üretimi gelmektedir. ağaç tutkalı olan PVA üretimi gerekli olan vinil asetat , asetik asidin iki çeşit reatkant olması ile elde edilebilir.

– asetik asit , asetilen ile reaksiyona girip vinil asetatı oluşturur.

C₂H₂+ CH₃COOH ——> CH₃COOCHCH₂

asetilen asetik asit vinil asetat

-ikinci tür reaksiyon , asetik asit oksijenin ve etilenin varlığında ve paladyum katalizörlüğünde

elde edilen vinil asetat formudur.

Asetik asit , kauçuk sektöründe doğal kauçuğu elde etme işleminde kullanılır.Ağaçtan elde edilen süt kıvamındaki ürüne lateks denir. Bu lateksin yaklaşık %30-40 ı kauçuktur ve bu malzemeyi sıvından ayırabilmek için asetik asit kullanılır. Asetik asit burada KOAGÜLE işlemi gerçekleştirmiş olur. Kısaca açıklamak gerekirse , latekse uygulanan asetik asit neticesinde , sıvı içersindeki kauçuk tanecikleri topaklanmaya ve birleşmeye başlar ve böylece istediğiniz ürünü kolayca çözeltiden almış olursunuz.

Boya sanayinde asetik asidin işlevlerine baktığımızda , boya hammaddesi olan bileşiklerin eldesinde kullanıldığını görüyoruz. Örneğin boya hammaddesi olan kimyasallardan , n-bütil asetat , etil asetat ,glikol eter asetatlar , izobütil asetat ,sodyum asetat , seliloz asetobütirat (CAB ) REÇİNESİ , asetik asit türevi ürünlerdir.

Deri sanayinde kullanımına baktığımızda , sodyum karbonatla olan reaksiyonu sonucu sodyum asetat bileşiği oluşur. Deri tabaklamada kullanılan kimyasal olarak işlev görmektedir.

asetik asit + sodyum karbonat ——> sodyum asetat

Tarımda , özellikle meyve yetiştiriciliği alanında asetik asit türevlerini görmekteyiz. Naftalin asetikasit (NAA) , fenoksi asetik asit (FOAA ) , naftoksi asetik asit (NOAA ) gibi kimyaslları meyve verimi üzerine kullandıklarını görüyoruz.

Tekstil sanayinde , asetik asidin özellikle kumaş boyama proseslerinde karşımıza çıktığını görüyoruz.Tekstil malzemesi gerek pamuk gerekse poliamid (naylon) olsun , reaktif boyamada ya da asidik boyama işlemlerinde ortamın PH ını ayarlayarak boyarmaddenin life çekiş hızını arttırarak boyanın bağlanmasını sağlıyor.Boyama öncesi ön işlem (pamuk ta kasar işlemi ) sonrası ya da boyama sonrası nötralizasyon işlemleri yine asetik asit ile yapılmaktadır.

Tekstilde bir başka alan da , seliloz triasetat eldesinde kullanılmasıdır.Bu bileşikle rejenere lif dediğimiz sentetik elyaf olarak tekstil hammaddesi elde edilmektedir.

asetik asit yardımı ile oluşturulmuş asetik anhidritler , yine asetik esterler ile yaptığı reaksiyonlar sonucu elde edilen bileşikler tekstil sanayi , boya sanayi , mürekkep sanayinde kullanılmaktadır.

Gıda sanayinde kullanımına baktığımızda , asetik asidin öncelikle bakteri ve mantarlara karşı koruyucu görevi olduğunu görüyoruz. Bu özelliği sebebiyle gıda ürünlerinde asitliği düzenleyici ya da koruyucu olarak görev yapmaktadır. Gıda tamponlayıcı olarak kendi başına bir katkı maddesidir ve E260 koduyla anılmaktadır.

Seliloz ile girdiği reaksiyon ile oluşan selliloz tri asetatlar , fotoğraf filmleri yapımında kullanılmaktadır.

Aspirin eldesinde yine asetik asit kullanılmaktadır.

Vernik imalatında , yine etil asetat lar kullanılmaktadır.

Matbaacılıkta , metal asetat türevleri kullanılmaktadır.

Görüldüğü üzere daha burada sayamadığımız bir çok alanda asetik asit kullanımı çok yaygın şekilde devam etmektedir.

KAYNAK :İNTERNET

Çinko Oksit / Çinko Beyazı ( ZincOxide ) nedir ? Kullanım alanları nereleridir ?

7 Şubat 2015 13:16

Bugünkü yazımızda , yine kullanım alanları çokça olan çinko oksitten bahsedeceğiz.

Formul : ZnO

CAS no : 1314-13-2

M.A. : 81,38 gr/mol

Yoğunluk :5,66 gr/cm³

Asit ve alkalide çözünen , ancak su ve alkolde çüzünmeyen ,

Beyaz pudra görünümlü inorganik bir bileşiktir.Bu inorganik bileşiğinin çok kilit özellikleri bulunmaktadır. Yüksek kırılma indisi , yüksek ısı iletkenliği ,antibakteriyel özelliği , düşük genleşme katsayısı …gibi kendine has özellikleri sebebiyle birçok endüstride kullanım imkanı bulunmuştur.Porselen/seramik , kauçuk ,boya ,kozmetik ,boya ,gübre ,mürekkep ,alev geciktiriciler gibi birçok sektörde kendini kanıtlamış bir bileşiktir.

İki farklı üretim şeklinden bahsetmek istiyorum.

-Fransız Proses : Çinko metalinin okside olması gerekmektedir. Bu da hava ile yakma ile olmaktadır.İndrekt proseste denir.

-Amerikan Proses : İçerisinde çinko oksit içeren maddelerin bazı kimyasallar ile redüklenmesi sonucu ortaya çinko buharı çıkar. Bu buhar da hava ile oksitlendirilerek çinko oksiti elde etmiş oluruz.

Doğadan eldesinde , toprakta çinko sülfür ve karbonat filizleri halinde bulunur.Bunların işlenmeleri sonu çinko oksit elde edilir.Reaksiyonu göstermek istersek ;

2ZnS + 3O₂ —-> 2ZnO + SO₂

çinko blend (çinko sülfür) den elde edilişi

Diğer reaksiyonu ;

ZnCo₃ ——> ZnO +CO₂

kalamin (çinko karbonat ) den elde ediliş reaksiyonudur.

Şimdi de kullanıldığı alanlara kısaca göz atalım.

Cam Sanayi ; çinko oksitin ısıl genleşme katsayısının düşüklüğü cam sanayinde çok güzel kullanılmıştır.Isıya dayanıklı camların üretiminde , camın içeriğine ilave edilerek , ısıl genleşme katsayısını düşürmektedir.Sadece bununla da kalınmıyor , camın suya karşı direncinide arttırıyor ve aynı zamanda borosilikat camların imalatında , camların kabarcıklardan arındırılması işlemlerinde görev almaktadır.

laboratuar camları , sızdırmazlık camları , optik camların imalatı gibi üretimlerde çinko oksit kullanılmaktadır.

Seramik Sanayi ; bu sektörde çinko oksitin düşük genleşme katsayısından faydalanılır.Glaze ve Frit işlemlerinde kullanılır.Genleşme katsayısı düşük olduğu için , yüksek ısı kapasiteli seramik üretiminde kullanılır. ZnO , aynı zamanda seramik ürünlerin optik özelliklerini de arrtırmaktadır.

Kauçuk Sanayi ; lastik imalatında , çok iyi bir aktivatördür. Vulkanizasyon işleminde katalizör olarak kullanılmaktadır.Lastiğin yırtılmaya karşı direncini arttırır , aşınmaya karşı direnç göstermesini sağlar, lastiğin esnekliğini sağlar.

Tarim ; Çinko oksit , gübre hammaddesi olarak kullanıldığı gibi yine gübre hammadesi olan çinko sülfat eldesinde de kullanılır.

Boya sanayi ; bu sektörde UV ışın dayanıklılığı ve optik özelliği yine işbaşında. Kıvam verici özelliği , beyaz renkli pigment olması , UV ışınları dayanıklılığı sebebiyle boyanın solmasını önlemesi , küflenmeyi önlemesi bu bileşiği boya sektöründe cazip hale getirmektedir.

Metal Sanayi ; metal yüzeylerin kaplanmasında ve korozyana karşı korunmasında kullanılmaktadır. Bu sektörde elektrik direncini çok güze kullanmışlardır. Evimizde kullandığımız elektirkli küçük ev aletlerinin imalatında yüzey uygulamarında yine çinko oksit bileşiğini kullanmaktadırlar.

İlaç / Kozmetik Sanayi ; çinko oksitin antiseptik , antibakteriyel , küflenmeye karşı etkisi sebebiyle kozmetik ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır.Fakat toksik etkisi sebebiyle son zamanlarda kozmetik sektöründeki kullanımı tartışma konusudur.

Yangın Önleyiciler ; yangın geciktirici olarak kullanıla çinkoborat ın imalatında kullanılmaktadır.

Borik asti + çinko oksit —–> çinko borat şeklinde üretilmektedir.Alev geciktirici ,duman bastırıcı özelliği ile özellikle plastik sanayinde yer bulmaktadır.

Tekstil sanayinde , dolgu malzemesi olarak , mantar ve bakterilere karşı etkisi sebebiyle ,kumaşa beyazlık vermek gibi işlemlerde yine çinko oksit kullanılmaktadır.

KAYNAK :İNTERNET

Fosforik Asit (phosphoric acid ) Nedir? Kullanım Alanları Nereleridir?

3 Şubat 2015 13:57 / Fosforik Asit (phosphoric acid ) Nedir? Kullanım Alanları Nereleridir? için 4 yorum

Sevgili arkadaşlar , bugün yine endüstrinin neredeyse her alanında kullanılan fosforik asit kimyasalını inceleyeceğiz. Ana hatları ile kimyaslı incelerken , kullanıldığı alanlar açısından küçük bir giriş yapacağız.

FOSFORİK ASİT

Formulasyon : H₃PO₄

MA : 98 gr/mol

şeffaf kokusuz sıvı haldedir.

Ticari olarak fosforik asit , yeraltından elde edilen fosfat kayalarının gerekli şartlar altında sülfürik asit ile ısıtılması sonucu elde edilen bir üründür.Kullanım alanları olarak baktığımızda , bir çok sanayi kolunda dolaylı ya da direkt olarak kullanıldığını görürüz.Gıda sektörü ,tarım sektörü ,ilaç sanayi ,metal işleme sanayi , deri ve tekstil sanayi, temizlik sektörü ,seramik sanayi , sağlık gibi birçok sektörde kullanıldığını görmekteyiz.Şimdi bu sektörlerde hangi amaçla nasıl kullanıldığını basitçe görelim.

Gıda sektöründe kullanılan fosforik asitin çok farklı uygulamalarda kullanıldığını görüyoruz.En çok kullanıldığı görev olarak asitliği düzenleyici olarak sayabiliriz.Peki bu kelime ne anlama geliyor? Hemen her gün evimize giren paketli gıdalara baktığımızda , içeriğinde asit düzenleyici diye bir ibare görürüz.Gıdalar , açık ortamda yada kapalı ortamda dahi olsa farketmez , bir bozunmaya doğru giderler. Ürün içersinde bakteri ve mantarlar oluşur ve bunlar zamanla hızla çoğalarak gıdayı bozunmaya doğru götürürler.Açık veya kapalı ortam farketmez dedim çünkü , bakteri ve mantarların oksijen varlığında ya da yokluğunda üreyen cinsleri mevcuttur.İşte bu sebeple , gıdanın içine ilave edilen fosforik asit tarzı düzenleyiciler , ortamın PH’ nı düşürerek mikroorganizmaların üreyip çoğalmasını önlerler.Böylece gıdanın raf ömrünü uzatırlar.Maya üretiminde de fosforik asit kullanılmaktadır. İçtiğimiz kolanın asitliğini sağlayan ürün bildiğimiz fosforik asittir.

Tarım sektöründe , gübrelerin imalatında fosforik asit bolca kullanılmaktadır.Fosfatlı gübrelerin imalatında kullanılmaktadır.DAP , NSP , PS ,TSP fosfatlı gübrelere örnektir.

Temizlik sektöründe kullanılan fosforik asitin doğrudan ya da dolaylı kullanım alanları mevcuttur. Sabun üretiminde , kullanılan hammadde olan yağın ağartılmasında kullanıldığı gibi , deterjan üretiminde asidik temizleyici olarak ta kullanılmaktadır.Temizlik kimyasallarının içinde olmazsa olmaz kimyasalı olan sodyumtripoli fosfat (STPP) , fosforik asitin sodyum karbonat ile reaksiyonu sonucu elde edilir. STPP , aklınıza gelen tüm deterjan ve sabunlar ve temizlik maddelerinde mevcuttur.

2H₃PO₄ + Na₂CO₃ —–> 2NaH₂PO₄ + H₂O + CO₂

Metal işleme sanayinde yine fosforik asit çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.Metal yüzeylerin temizleme ve düzeltme işlemlerinde , demir ,çelik yüzeylerin paslanmaya karşı korunması amacıyla , alüminyum profillerin yüzey işlemlerinde yine fosforik asit kullanılmaktadır. Metal kaplama işlemlerinde , elektro polisaj banyolarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Giyim sektörünün kolu olan dericilik sektöründe , derilerin tabakalanma ve parlatma işlemlerinde fosforik asit kullanımı mevcuttur.

Seramik üretiminde kullanılan boyaların fosfatlı bileşiklerinin eldesinde yine kullanılmaktadır.

İlaç sanayinde , sinek ilacı üretiminde , kozmetikte yapı kimyasallarında , tekstil yardımcı kimyasallarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Çürük dişinizle doktora gittiğinizde , dişinizi fosforik asitle temizleyip üzerine dolgu yapabilir.Görüldüğü üzere fosforik asit , hayatımızın her alanında bizlerle beraberdir.

KAYNAK :İNTERNET