Sevgili arkadaşlar , bugün yine  endüstrinin neredeyse her alanında kullanılan fosforik asit kimyasalını inceleyeceğiz. Ana hatları ile kimyaslı incelerken , kullanıldığı alanlar açısından küçük bir giriş yapacağız.

FOSFORİK ASİT

Formulasyon : H₃PO₄

MA : 98 gr/mol

şeffaf kokusuz sıvı haldedir.

Ticari olarak fosforik asit , yeraltından elde edilen fosfat kayalarının gerekli şartlar altında sülfürik asit ile ısıtılması sonucu elde edilen bir üründür.Kullanım alanları olarak baktığımızda , bir çok sanayi kolunda dolaylı ya da direkt olarak kullanıldığını görürüz.Gıda sektörü ,tarım sektörü ,ilaç sanayi ,metal işleme sanayi , deri ve tekstil sanayi, temizlik sektörü ,seramik sanayi , sağlık gibi birçok sektörde kullanıldığını görmekteyiz.Şimdi bu sektörlerde hangi amaçla nasıl kullanıldığını basitçe görelim.

Gıda sektöründe kullanılan fosforik asitin çok farklı uygulamalarda kullanıldığını görüyoruz.En çok kullanıldığı görev olarak asitliği düzenleyici olarak sayabiliriz.Peki bu kelime ne anlama geliyor? Hemen her gün  evimize giren paketli gıdalara baktığımızda , içeriğinde asit düzenleyici diye bir ibare görürüz.Gıdalar , açık ortamda yada kapalı ortamda dahi olsa farketmez , bir bozunmaya doğru giderler. Ürün içersinde bakteri ve mantarlar oluşur ve bunlar zamanla hızla çoğalarak gıdayı bozunmaya doğru götürürler.Açık veya kapalı ortam farketmez dedim çünkü , bakteri ve mantarların oksijen varlığında ya da yokluğunda üreyen cinsleri mevcuttur.İşte bu sebeple , gıdanın içine ilave edilen fosforik asit tarzı düzenleyiciler , ortamın PH’ nı düşürerek mikroorganizmaların üreyip çoğalmasını önlerler.Böylece gıdanın raf ömrünü uzatırlar.Maya üretiminde de fosforik asit kullanılmaktadır. İçtiğimiz kolanın asitliğini sağlayan ürün bildiğimiz fosforik asittir.

Tarım sektöründe , gübrelerin imalatında fosforik asit bolca kullanılmaktadır.Fosfatlı gübrelerin imalatında kullanılmaktadır.DAP , NSP , PS ,TSP fosfatlı gübrelere örnektir.

Temizlik sektöründe kullanılan fosforik asitin doğrudan ya da dolaylı kullanım alanları mevcuttur. Sabun üretiminde , kullanılan hammadde olan yağın ağartılmasında kullanıldığı gibi , deterjan üretiminde  asidik temizleyici olarak ta kullanılmaktadır.Temizlik kimyasallarının içinde olmazsa olmaz kimyasalı olan sodyumtripoli fosfat (STPP) , fosforik asitin sodyum karbonat ile reaksiyonu sonucu elde edilir. STPP , aklınıza gelen  tüm deterjan ve sabunlar ve temizlik maddelerinde  mevcuttur.

2H₃PO₄ + Na₂CO₃ —–> 2NaH₂PO₄  + H₂O + CO₂

Metal işleme sanayinde yine fosforik asit çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.Metal yüzeylerin temizleme ve düzeltme işlemlerinde , demir ,çelik yüzeylerin paslanmaya karşı korunması amacıyla , alüminyum profillerin yüzey işlemlerinde yine fosforik asit kullanılmaktadır. Metal kaplama işlemlerinde , elektro polisaj banyolarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Giyim sektörünün kolu olan dericilik sektöründe , derilerin tabakalanma ve parlatma işlemlerinde fosforik asit kullanımı mevcuttur.

Seramik üretiminde kullanılan boyaların fosfatlı bileşiklerinin eldesinde yine kullanılmaktadır.

İlaç sanayinde , sinek ilacı üretiminde , kozmetikte yapı kimyasallarında , tekstil yardımcı kimyasallarında yine fosforik asit kullanılmaktadır.

Çürük dişinizle doktora gittiğinizde , dişinizi fosforik asitle temizleyip üzerine dolgu yapabilir.Görüldüğü üzere fosforik asit , hayatımızın her alanında bizlerle beraberdir.

KAYNAK :İNTERNET